Oudheid

In de Westerse geschiedschrijving begint de oudheid omstreeks het jaar 3.000 voor Christus met de uitvinding van het schrift in Egypte en Mesopotamië. Omdat het alfabet zich echter maar zeer langzaam over het continent verspreidde, wordt dit tijdvak in veel landen ook nog beschouwd als onderdeel van de prehistoristorische Bronstijd (3.200 tot 800 voor Christus) en IJzertijd (800 tot 12 voor Christus).
Voor een verder onderscheid is de oudheid daarom verder onderverdeeld in drie afzonderlijke perioden:

  • Midden en Late Bronstijd (2.500 tot 1.200 v.C.)
  • Vroege IJzertijd (1.200 tot 800 v.C.)
  • Klassieke Oudheid (800 v.C. tot 476 na Christus).

De periode laat zich kenmerken door de opkomst van een aantal grote rijken en beschavingen, waaronder het Oude Egypte, het Hellenistische rijk van Alexander de Grote en het Romeinse Rijk. De plundering van Rome en de val van het West-Romeinse Rijk in 476 na Christus worden over het algemeen beschouwd als het einde van de oudheid.

In het komende nummer van Archeologie Magazine zoomen we in op de archeologische schatten van Zuid-Holland. De steentijdboeren van de Vlaardingencultuur, de Romeinse provinciestad Voorburg, de vroegmiddeleeuwse handelsnederzettingen aan de Rijnmond, de ontluikende Hollandse steden… We maken deze prachtige special in samenwerking met Erfgoedhuis Noord-Holland.
In het komende nummer van Archeologie Magazine zoomen we in op de archeologische schatten van Zuid-Holland. De steentijdboeren van de Vlaardingencultuur, de Romeinse provinciestad Voorburg, de vroegmiddeleeuwse handelsnederzettingen aan de Rijnmond, de ontluikende Hollandse steden… We maken deze prachtige special in samenwerking met Erfgoedhuis Noord-Holland.
Tijdens graafwerkzaamheden voor een nieuwe parkeergarage in Rome nabij de Via Giulia stuitte men op iets spectaculairs: overblijfselen van de 2.000 jaar oude stallen van keizer Augustus. Archeologen bestempelden het direct als een extreem belangrijke vondst. Toch is men nu bezig de marmeren delen te overdekken met waterdicht materiaal, waarna er alsnog een parkeergarage op de vindplaats wordt gebouwd. Er is simpelweg te weinig geld voor restauratie.
De oudste trappenpiramide ter wereld, de piramide van Djoser, is volgens vele geruchten beschadigd tijdens de restauratieprocedure. Het grafmonument stamt uit de 27e eeuw v. Chr., staat in de necropolis van Saqqara en heeft een plek op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. In de Egyptische media kwam eerder deze maand naar voren dat de piramide zou zijn beschadigd tijdens het restaureren. Naar aanleiding van deze geruchten vroeg UNESCO middels een brief afgelopen woensdag de betrokken partijen om opheldering.
Het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten (NINO) viert zijn vijfenzeventigjarig jubileum met de tentoonstelling 75 jaar Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. De expositie presenteert de mooiste archeologische objecten en foto’s uit de collectie van het NINO, die doorgaans alleen toegankelijk is op afspraak. Samen illustreren zij de geschiedenis van het instituut. De expositie is te zien van 1 oktober 2014 t/m 3 mei 2015.
In 1901 werd er in de Egeïsche Zee, voor de kust van het eiland Antikythera in een antiek scheepswrak een bijzondere vondst gedaan. Er werd een ingewikkeld apparaat met verschillende bronzen tandwielen gevonden. Het is tot op de dag van vandaag de oudste analoge computer ter wereld. Een groep gespecialiseerde duikers doet op het moment onderzoek rond het antieke scheepswrak, ze hopen nog meer opmerkelijke vondsten te doen.
In de centrale hal van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden is van 24 september tot en met 16 november een twintigtal foto’s, fotomontages en panorama-opnamen te bewonderen van de ruïnes van Aphrodisias, een van de mooiste archeologische sites van Turkije. Het gaat om opnamen van o.a. de beroemde Aphrodite-tempel, het theater en de toegangspoort, en van de talrijke marmeren beeldhouwwerken die in de stad zijn gevonden.
In de centrale hal van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden is van 24 september tot en met 16 november een twintigtal foto’s, fotomontages en panorama-opnamen te bewonderen van de ruïnes van Aphrodisias, een van de mooiste archeologische sites van Turkije. Het gaat om opnamen van o.a. de beroemde Aphrodite-tempel, het theater en de toegangspoort, en van de talrijke marmeren beeldhouwwerken die in de stad zijn gevonden.
Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden heeft twee oud-Egyptische faraobeeldjes gekocht, waaronder het oudste beeldje ter wereld met een faraonaam. Dit is een zittend figuur van farao Ninetjer, een van de eerste koningen van het oude Egypte (ca. 2785-2742 v.Chr.). Daarnaast kocht het museum een grafbeeldje van farao Taharka (690-664 v.Chr.), een van de ‘zwarte farao’s’ uit de Soedan. De aanwinsten zijn vanaf dinsdag 9 september tijdelijk te bewonderen in de centrale hal van het museum en krijgen in 2016 een prominente plek in de te vernieuwen Egyptische afdeling. Voor de aankopen is 150.000 euro betaald. Het museum financierde de aankopen o.a. uit de jaarlijkse bijdrage van de BankGiro Loterij en ontving voor het beeldje van Taharka een schenking van Vriendenvereniging RoMeO.
In de John Rylands bibliotheek in Manchester is een 1500 jaar oud papyrusfragment uit Egypte gevonden, waarop verschillende passages uit de Bijbel te lezen zijn. Deze vondst geeft bijzonder nieuw inzicht in hoe de ‘gewone man’ in het vroege christendom met de Bijbel omging.
In Northumberland in Engeland, nabij de Muur van Hadrianus, hebben archeologen rond het Vindolanda fort een opmerkelijke vondst gedaan. De vraag die al vaker voorbij is gekomen op onze website lijkt hiermee beantwoord. Hoe poept een Romein? Het antwoord: op een brede, comfortabele houten toiletzitting.
Op woensdag 10 september 2014 kunt u een lezing in het Rijksmuseum van Oudheden volgen van de bekende prof. dr. Manfred Bietak, emeritus hoogleraar aan de universiteit van Wenen.Hij graaft al sinds 1966 in Tell el-Dab'a, in het noorden van Egypte en is expert op het gebied van internationale connecties tussen Egypte en haar buren in de tweede millennium v. Chr.