Archeologie Magazine 2 van 2025
Abonnees krijgen het komende nummer van Archeologie Magazine omstreeks 18 april in de brievenbus! Dit nummer ook thuis ontvangen? Neem dan snel een abonnement!
IK GEEF ARCHEOLOGIE MAGAZINE CADEAU
Archeologisch onderzoek van de belangrijkste ‘graalkandidaat’
De Santo Cáliz in de kathedraal van Valencia is vermoedelijk de zorgvuldigst onderzochte miskelk ter wereld. Het zou gaan om de enige echte ‘heilige graal’, de kelk van het Laatste Avondmaal van Jezus en zijn discipelen. Ook zou daarin zijn bloed tijdens de kruisiging zijn opgevangen. Later kwam de graal in Engeland terecht, waardoor vervlechting met de Arthurlegenden mogelijk werd. De kelk is sinds 1916 gehuisvest in de kathedraal van Valencia, op zichzelf een verzamelplaats van kunstschatten. Verschillende onderzoeken hebben sinds 1960 deze voorgeschiedenis min of meer bevestigd, maar een sluitend bewijs is in dit grensgebied van spiritualiteit en wetenschap niet te leveren. Niettemin viert Valencia in oktober 2025 weer het ‘Jubileumjaar van de Heilige Kelk’.
Een bijzonder reliëf in het British Museum toont twee gladiatoren: Amazon en Achillia.
TimeTravelRome, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons.
Vrouwelijke gladiatoren, een zeldzaam fenomeen
Een bijzonder reliëf in het British Museum toont twee gladiatoren: Amazon en Achillia. Vrouwelijke namen. Het reliëf toont een zeldzame afbeelding van een zeldzame gebeurtenis. Niemand betwijfelt inmiddels dat in de Romeinse amfitheaters ook vrouwelijke gladiatoren optraden. Het gebeurde niet vaak en de Romeinen beschouwden het aanvankelijk als een nieuwigheid. Doordat gladiastrices een schaars verschijnsel waren in de arena’s werden ze gezien als een nieuwigheid of iets buitengewoons en uitbundigs. Zelfs toen het nieuwe er vanaf was, vond men het buitengewoon en opvallend. Maar wat weten we eigenlijk over deze vrouwen? Wie waren het? Intussen is het een en ander bekend over de maatschappelijke status van deze strijdsters.
Opgegraven overblijfselen van de termen van de Romeinse nederzetting Veleia in 2023.
Parma1983, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons.
Veleia (Italië): een Romeinse stad in een strategisch heuvellandschap
In de heuvels ten zuiden van de Italiaanse stad Piacenza ligt de archeologische vindplaats van de Romeinse nederzetting Veleia. De naam verwijst naar de Veleiati of Veleiates, een stam die onderdeel uitmaakte van de Liguriërs, een volk dat oorspronkelijk leefde in Noordwest-Italië. Rond de vierde eeuw v.Chr. trokken de Liguriërs zich terug in de heuvels van de Apennijnen en vochten jarenlang tegen de expansiedrift van de Romeinen. Na de definitieve nederlaag van de Ligurische Veleiates in 158 v.Chr. werd de Romeinse stad Veleia gesticht op een oudere nederzetting. Veleia
werd tevens hoofdstad van een uitgestrekt bergdistrict. Tijdens opgravingen werden daar interessante resten van blootgelegd, waarvan een groot deel terechtkwam in het Archeologisch Museum van Parma.
Vrijwilligers en professionele archeologen in de Achterhoek.
Archeologie Magazine.
Zorgen in de archeologische Achterhoek
Een groep vrijwilligers voor archeologie en erfgoed in Gelderland maakt zich zorgen: grootschalige projecten zorgen ervoor dat delen van het bodemarchief in de Achterhoek ongezien verdwijnen. En die zorgen strekken zich ook uit tot de relatie tussen vrijwilligers en professionals. Er wordt geklaagd over professionele archeologen die niets willen aannemen van vrijwilligers zonder academische titel. Ook is er frustratie over het gebrek aan praktijkervaring bij sommige archeologen. We spraken met archeologen en vrijwilligers en kwamen uit op de volgende goede raad voor de archeologiesector: ‘Zorg bij opdrachtverstrekking van een archeologisch onderzoek ervoor dat in de voorstudie en het onderzoek de lokale kennis van amateurs en historische verenigingen verankerd is. Maak dit verplicht!’
Romeinse graven nabij Aquileia.
Pvt pauline, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons.
Als het graf spreekt…
Het verschil tussen de Romeinen en de 21e-eeuwse mens is niet zo groot. Dat blijkt niet uit de verhalen van de keizers, senatoren en belangrijke veldheren, maar juist uit de teksten die zijn aangebracht op de honderdduizenden grafmonumenten voor de ‘gewone’ Romeinse doden. Over het leven van eeuwen geleden resteren wel verhalen, maar die gaan voornamelijk over machthebbers. Die verhalen zijn vaak bewaard gebleven doordat monniken in de middeleeuwen ze kopieerden, maar zij schreven overwegend alleen over wat zij belangrijk vonden. De bakker of de voetsoldaat bleven anoniem in de geschiedenis. Grafinscripties uit de Romeinse tijd daarentegen vormen bronmateriaal dat niet overgeleverd is via de literaire traditie, maar komen echt uit de Romeinse tijd zelf. Inscripties geven soms aanwijzingen, zodat verhalen toch nog enigszins te verifiëren zijn. Tevens bieden ze vaak een inkijkje in het dagelijkse Romeinse leven en veranderden ze ook de manier waarop de historicus over de Romeinen denkt.
Abonnees krijgen het komende nummer van Archeologie Magazine omstreeks 18 april in de brievenbus! Dit nummer ook thuis ontvangen? Neem dan snel een abonnement!
