Blogs

Archeologisch onderzoek bij Vorchten en Wapenveld, dat ADC ArcheoProjecten in opdracht van Waterschap Vallei en Veluwe afgelopen jaar heeft uitgevoerd, brengt een continue bewoningsgeschiedenis van dit gebied in beeld vanaf de Bronstijd: met sporen van karige bewoning in de prehistorie tot restanten van een levendig en luxe dorp in de Middeleeuwen.

U weet, ik lees graag oude reisverslagen. Of het nu pelgrims of handelaren waren, als ze schreven, beschreven ze de politieke situatie of de gebouwen die in hun tijd van belang waren. Als archeoloog zijn dit soort bronnen van groot belang, zeker als je je met de middeleeuwen bezig houdt.

Whamm, dat kwam aan! Landschap, verleden, stilte en rust raakten ons diep toen we doodmoe gingen zitten op de stenen banken van het Romeinse theater van Cuicul (Djemila, Algerije). Adembenemend is teveel een cliché om aan te geven wat we daar voelden. Na een dag lang samen en vrijwel alleen door de ruïnes van deze Romeinse stad gesjouwd te hebben, was dit theater het letterlijke klapstuk van die dag. Puur genieten, mijmeren. In de verte komt de vage gestalte van een man met zijn ezel dichterbij ...

Veel villa's uit de Romeinse tijd zijn bekend, maar wat de vierde-eeuwse villa bij Piazza Armerina (Sicilië) zo bijzonder maakt, zijn de vloeren. De meeste kamers zijn voorzien van veelkleurige mozaïekvloeren gemaakt van kubusvormige steentjes van pakweg 1 cm2 en het zijn juist deze stenen 'tapijten' die de eeuwen hebben getrotseerd. Vanaf 1929 zijn ze blootgelegd, bestudeerd en voor het publiek toegankelijk gemaakt.

Door Lysanne Michels en Floriske Meindertsma-De afgelopen maanden hebben wij, Lysanne en Floriske, een maatschappelijke stage gelopen bij de Nederlandse Jeugdbond voor Geschiedenis (NJBG), voor het Honours-traject van onze Archeologieopleiding aan de Universiteit Leiden. Voor de stage hebben we een reeks archeologielessen gegeven aan de bovenbouw van basisscholen in Delft, Breda en Utrecht.De NJBG is een geschiedenis- en archeologievereniging voor en door jongeren, die sinds 2011 een samenwerkingsovereenkomst heeft met de AWN.

Het was die augustusdag lekker warm. Al dertig graden in de ochtend, maar we pasten ons makkelijk aan. Dus ook wij hielden na de lunch een siësta op het heetst van de dag. De rest van de dagen was gevuld met lopen op, kijken naar en bestuderen & genieten van een van de mooiste ruïnes die we zagen: Timgad, het Romeinse Thamugadi (oost-Algerije, hemelsbreed ca. 160km ten zuiden van de kust).

Bij het zoeken vinden we vaak botten. Van bot en gewei werden ook gebruiksvoorwerpen gemaakt. Daarvan hebben we heel wat gevonden. Het botmateriaal is opmerkelijk goed bewaard gebleven in het IJsselmeer. Bot is goed te bewerken en er was genoeg aanwezig. Hieronder staan de gebruiksvoorwerpen van bot die wij gevonden hebben. Over sommige voorwerpen heb ik al wat verteld in een eerdere blog. Ik wilde graag alle benen voorwerpen een keer op een rijtje zetten. Hier volgt deel II. Voor deel I zie hier.

Het is opvallend dat er in de bodem van Wijk bij Duurstede vrijwel geen objecten gevonden zijn die op een christelijke leefwijze van de bewoners van Dorestad duiden. De hiernaast afgebeelde bronzen riemtong met een gelijkarmig kruis, hét christelijke symbool bij uitstek, is één van de zeer weinige uitzonderingen.

Kunst in Oude SynagogenIn tegenstelling tot vloermozaïeken in oude kerken, waar zelden heiligen of Bijbelse scenes zijn afgebeeld, werd op vloermozaïeken van synagogen in de Late Oudheid (4de-6de eeuw) regelmatig afbeeldingen uit het Oude Testament getoond. Het bekendst is het offer van Isaak in de synagoge van Beth Alpha. Maar ook Daniel in de leeuwenkuil en andere voorstellingen zijn bekend.

Rond monumenten uit het verleden, zeker als ze indrukwekkend groot of hoog of mooi waren, werden verhalen verteld. Er lag een schat begraven, er woonden spoken, fabeldieren, monsters, djinns, mooie dames of de bewoners waren eens betoverd, vergiftigd of op een of andere manier akelig aan hun eind gekomen.

Bij het zoeken vinden we vaak botten. Het meeste is slachtafval. Uit welke tijd dit afkomstig is, is niet te zeggen. Het kan uit het Neolithicum, Middeleeuwen of Nieuwe Tijd komen. Het meeste bot is zwart gekleurd. Dit komt door mineralen in het water.Het is niet alleen slachtafval wat we vinden. Van bot en gewei werden ook gebruiksvoorwerpen gemaakt. Daarvan hebben we heel wat gevonden. Het botmateriaal is opmerkelijk goed bewaard gebleven in het IJsselmeer. Bot is goed te bewerken en er was genoeg aanwezig. Hieronder staan de gebruiksvoorwerpen van bot die wij gevonden hebben. Over sommige voorwerpen heb ik al wat verteld in een eerdere blog. Ik wilde graag alle benen voorwerpen een keer op een rijtje zetten.

Bijna heel 2015 heeft de combinatie van drie archeologische bedrijven (ADC ArcheoProjecten - BAAC - RAAP) in opdracht van de Provincie Noord-Brabant een grensoverschrijdend onderzoek uitgevoerd op het tracé van de toekomstige rondweg te Baarle-Nassau (NL) en Baarle-Hertog (B). Het was één van de meest opzienbarende projecten van 2015: een vlakdekkend onderzoek van 16 ha groot, in twee landen, uitgevoerd door een ongewone maar sterke combinatie.