Bijna heel 2015 heeft de combinatie van drie archeologische bedrijven (ADC ArcheoProjecten - BAAC - RAAP) in opdracht van de Provincie Noord-Brabant een grensoverschrijdend onderzoek uitgevoerd op het tracé van de toekomstige rondweg te Baarle-Nassau (NL) en Baarle-Hertog (B). Het was één van de meest opzienbarende projecten van 2015: een vlakdekkend onderzoek van 16 ha groot, in twee landen, uitgevoerd door een ongewone maar sterke combinatie. 

Succesvol samenwerken

Het veldteam voor het vlakdekkende onderzoek bestond uit een kernteam van zes personen -twee per bedrijf- die bij ieder ander project zelf als projectleider worden ingezet. En nu dus samen een team vormden. Allemaal eigenwijs en gewend om hun eigen ding te doen, werkend voor drie verschillende bedrijven met op alle fronten een verschillende aanpak van het werk. En toch verliep het veldwerk verbazingwekkend vlot. Er werd veel gekeken naar elkaar, en van elkaar geleerd: de een had een handige manier van documenteren, de ander een beter systeem met spoorkaartjes, met kaartvervaardiging. En er werd in the cloud gewerkt: alle data en administratie werd rechtstreeks op een centrale server geplaatst, waar iedereen toegang toe had. Ook de opdrachtgever en bevoegde overheid konden zo de vorderingen volgen en documenten bekijken. Logistiek viel er veel te organiseren, gezien de omvang van het project en de eisen die daaraan gesteld werden, en de invloed van de seizoenen die niet alleen het weer bepaalden, maar ook de toegankelijkheid van de terreinen op het tracé en de omliggende akkers.

Archeologische voltreffer

Het project bleek niet alleen qua samenwerking, maar ook qua archeologisch resultaat een voltreffer: tientallen vindplaatsen, met resten van het Mesolithicum en Neolithicum (verschillende vuursteenvindplaatsen rondom en nabij een ven), over bijna de hele lengte van het tracé erven en clusters uit de Brons- en IJzertijd, en verder nog een kringgreppel met crematiegraf. Op drie locaties is Romeinse bewoning aangetroffen. Verrassend waren de Merovingische vondsten, waaronder vier hutkommen. De volmiddeleeuwse bewoning komt geclusterd voor, op verschillende plaatsen langsheen het tracé, waarbij op één locatie de nederzetting al vanaf ca. 900 lijkt bestaan te hebben.
Uit de Nieuwe tijd zijn twee boerderijen opgegraven, eentje met potstal. Eveneens uit de Nieuwe tijd dateren de overal in het tracé opduikende houtwallen. Opmerkelijk is dat ook de enclavegrenzen voorzien waren van houtwallen, al dan niet met een weg (een karrenspoor) die evenwijdig aan de grens liep.

Jonge spruit

Archeologie gaat natuurlijk over landsgrenzen heen, zoals ook deze opgraving. Het project toont aan dat ook de uitvoerders hun grenzen konden verleggen en hun gewoonten konden laten varen ten gunste van het gezamenlijk resultaat. En zelfs op persoonlijk niveau was de samenwerking ongewoon: er werkte een Vlaams archeologenechtpaar mee, waarvan de een in dienst is van ADC en de ander van RAAP – in afwachting van een jonge archeologische spruit!
Tot slot, de interesse vanuit de gemeenschap was groot, met iedere dag bezoekers die langs kwamen wandelen of fietsen. Het lokale driemaandelijkse heemblad van Wirskaante volgde de archeologen op de voet, en zal dit tijdens de uitwerking ook blijven doen. De eerste vijf verhalen zijn op hun site te bekijken.