Oudheid

In de Westerse geschiedschrijving begint de oudheid omstreeks het jaar 3.000 voor Christus met de uitvinding van het schrift in Egypte en Mesopotamië. Omdat het alfabet zich echter maar zeer langzaam over het continent verspreidde, wordt dit tijdvak in veel landen ook nog beschouwd als onderdeel van de prehistoristorische Bronstijd (3.200 tot 800 voor Christus) en IJzertijd (800 tot 12 voor Christus).
Voor een verder onderscheid is de oudheid daarom verder onderverdeeld in drie afzonderlijke perioden:

  • Midden en Late Bronstijd (2.500 tot 1.200 v.C.)
  • Vroege IJzertijd (1.200 tot 800 v.C.)
  • Klassieke Oudheid (800 v.C. tot 476 na Christus).

De periode laat zich kenmerken door de opkomst van een aantal grote rijken en beschavingen, waaronder het Oude Egypte, het Hellenistische rijk van Alexander de Grote en het Romeinse Rijk. De plundering van Rome en de val van het West-Romeinse Rijk in 476 na Christus worden over het algemeen beschouwd als het einde van de oudheid.

Verkoolde boekrol onthult geheimen dankzij CT-scan

Onderzoekers van de universiteit van Kentucky hebben een verkoolde boekrol weer leesbaar gemaakt. Professor Brent Sales heeft samen met zijn team een nieuwe techniek ontwikkeld, waarmee de rol haar geheimen prijsgeeft. De bevindingen van de onderzoekers werden op woensdag 21 september gepubliceerd in Science Advances. 
Verder lezen

Monumentale vergeten tuinen van Petra herontdekt

De historische stad Petra is opnieuw het toneel van nieuwe archeologische ontdekkingen. Bij opgravingen ontdekten archeologen recent monumentale tuinen. De tuinen zijn meer dan 2000 jaar oud en vormden een groene en waterrijke oase midden in de woestijn.
Verder lezen

Een ruim drieduizend jaar oude stage-opdracht

Iedereen kent het gouden masker van Toetanchamon en iedereen kent de Grote Piramide van Cheops. Het zijn stuk voor stuk iconen, maar wat veel mensen niet weten is dat het Egypte van de farao's nog eindeloos veel meer heeft te bieden. Deze keer: het Leidse leerlingenpapyrus.
Verder lezen

Gladiatorengevechten: van lijkspel tot volksfestijn

Een amfitheater met duizenden uitzinnige Romeinen, die juichen, schreeuwen en zich onverstoorbaar richten op iets middenin de arena.  Daar, in de ‘ring’, bewegen verschillende koppels mannen, die in hun rijkgekleurde, glanzende uitdossing met elkaar vechten alsof hun leven ervan afhangt. Dit is een veelvoorkomende scène in de tijd van de Romeinen, vooral in de late republiek en keizertijd organiseerden machthebbers grootse gladiatorenspelen waar het volk van genoot. Waar ligt de oorsprong van deze gevechten? 
Verder lezen

EZELS & €ZELS: Over Plautus & het Romeinse theater van Djemila (Algerije)

Whamm, dat kwam aan! Landschap, verleden, stilte en rust raakten ons diep toen we doodmoe gingen zitten op de stenen banken van het Romeinse theater van Cuicul (Djemila, Algerije). Adembenemend is teveel een cliché om aan te geven wat we daar voelden. Na een dag lang samen en vrijwel alleen door de ruïnes van deze Romeinse stad gesjouwd te hebben, was dit theater het letterlijke klapstuk van die dag. Puur genieten, mijmeren. In de verte komt de vage gestalte van een man met zijn ezel dichterbij ...
Verder lezen

Mythologische beeldjes gevonden uit de Oudheid in Petra

In de historische stad Petra, in het huidige Jordanië, vond een team van archeologen van de North Carolina Universiteit twee marmeren beeldjes van de mythologische godin Aphrodite. De codirecteur van de opgravingen Tom Parker noemde de vondsten ‘’absoluut voortreffelijk’’. De marmeren godinnenbeeldjes werden aangetroffen bij opgravingen van een woonwijk in het kader van het North Ridge Project in Petra.
Verder lezen

Krokodillengravure speelde een rituele rol in Meso-Amerikaanse stad

In Mexico is recentelijk een gravure van een krokodil gevonden. Op basis van de vondst denken archeologen dat deze krokodillengravure een rol speelde in de uitoefening van rituelen. Zodoende kan deze vondst een nieuw licht werpen op de invulling van ceremonies van de oude Meso-Amerikaanse stad Lambityeco. Hiernaast geeft de gravure nieuwe informatie over de relatie van Lambityeco met de stad Monté Albon.
Verder lezen

Tijgerin & griffioen, beide misleid: Details van een Piazza Armerina mozaïek (Sicilië)

Veel villa's uit de Romeinse tijd zijn bekend, maar wat de vierde-eeuwse villa bij Piazza Armerina (Sicilië) zo bijzonder maakt, zijn de vloeren. De meeste kamers zijn voorzien van veelkleurige mozaïekvloeren gemaakt van kubusvormige steentjes van pakweg 1 cm2 en het zijn juist deze stenen 'tapijten' die de eeuwen hebben getrotseerd. Vanaf 1929 zijn ze blootgelegd, bestudeerd en voor het publiek toegankelijk gemaakt.
Verder lezen

Behoud van archeologische resten Schokland

De provincie Flevoland doet niet gelijk denken aan geschiedenis, maar toch heeft de bodem van de jongste provincie van Nederland een interessant verhaal te vertellen. In het huidige werelderfgoed Schokland, een voormalig eiland in de Zuiderzee, liggen veel archeologische resten. Schokland is een zogenaamde Topsite, een archeologische vindplaats die beschermd wordt door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Verder lezen

Religieuze tekst op Etruskisch tablet ontrafeld

In april van dit jaar werd er in Toscane een tablet gevonden met een religieuze Etruskische tekst. De tekst was geschreven in een taal die al meer dan 2500 jaar niet gebruikt wordt en was voor de archeologen een raadsel. Archeologen hebben de afgelopen maanden gewerkt aan de vertaling van de tekst en ontrafeld dat de naam van de vruchtbaarheidsgodin Uni in het tablet gegrafeerd staat.
Verder lezen

2000 jaar oud Grieks fort gevonden op de Krim

Dat de Krim een schiereiland is dat nogal eens van eigenaar verandert, is de afgelopen jaren pijnlijk duidelijk geworden. Vanaf de 5e eeuw v.Chr. was de Krim niet in Russische of Oekraïense handen maar in het bezit van de Grieken en onderdeel van het Bosporuskoninkrijk. Uit deze periode is een fort gevonden dat  gebouwd werd in de 3e eeuw v.Chr. Het fort beschermde de Griekse kolonisten onder andere tegen de Scythen, Iraanse ruiterstammen, die in deze tijd grote gebieden van de Euraziatische steppen controleerden.
Verder lezen
Eén van de gevonden mozaïeken in Huqoq.

Nieuwe mozaïeken uit de late Oudheid in Huqoq, Israël, ontdekt

In Huqoq (Israël) zijn nieuwe mozaïeken ontdekt, die dateren uit de vierde en zesde eeuw. De vloermozaïeken, blootgelegd in een synagoge, beelden verschillende verhalen uit het Oude Testament uit.
Verder lezen