Oudheid

In de Westerse geschiedschrijving begint de oudheid omstreeks het jaar 3.000 voor Christus met de uitvinding van het schrift in Egypte en Mesopotamië. Omdat het alfabet zich echter maar zeer langzaam over het continent verspreidde, wordt dit tijdvak in veel landen ook nog beschouwd als onderdeel van de prehistoristorische Bronstijd (3.200 tot 800 voor Christus) en IJzertijd (800 tot 12 voor Christus).
Voor een verder onderscheid is de oudheid daarom verder onderverdeeld in drie afzonderlijke perioden:

  • Midden en Late Bronstijd (2.500 tot 1.200 v.C.)
  • Vroege IJzertijd (1.200 tot 800 v.C.)
  • Klassieke Oudheid (800 v.C. tot 476 na Christus).

De periode laat zich kenmerken door de opkomst van een aantal grote rijken en beschavingen, waaronder het Oude Egypte, het Hellenistische rijk van Alexander de Grote en het Romeinse Rijk. De plundering van Rome en de val van het West-Romeinse Rijk in 476 na Christus worden over het algemeen beschouwd als het einde van de oudheid.

Uit opgravingen bij Tongeren blijkt dat de Romeinen kapot aardewerk met gesmolten lood repareerden. Maar waarom deden ze dat?
In Egypte heeft een boer bij toeval een Oud-Egyptisch tablet gevonden uit de regeerperiode van de bijbelse farao Apriës (ca. 589 – 570 v.Chr.).
In Israël is een 1.500 jaar oud amulet dat in de jaren ’80 werd gevonden, gedoneerd aan de Israëlische Autoriteit voor Oudheden (IAA). De vondst biedt nieuwe inzichten in de joodse religie tijdens de Byzantijnse overheersing van Palestina (330-636 n.Chr.).
De vondst van een geketend skelet in Great Casterson, Engeland, is het eerste directe archeologische bewijs van slavernij in Groot-Brittannië tijdens de Romeinse tijd.
Bij de archeologische vindplaats Banat-Bazi in het Noorden van Syrië aan de Eufraat, is een 4.000 jaar oud grafmonument geïdentificeerd. Archeologen denken dat hij er vroeger uit heeft moeten zien als de Trappenpiramide van Djoser in Saqqara, Egypte.
In het Verenigd Koninkrijk zijn 17 onthoofde skeletten uit de 3e eeuw aangetroffen. De onthoofdingen waren waarschijnlijk Romeinse militaire executies, maar het zijn er ongebruikelijk veel.
De dodenboek­papyrus van Kenna is een vroege aankoop van het RMO. Het dodenboek is in 2018 onderzocht en deels gerestaureerd.
Bij het plaatsje Zabbar op Malta is tijdens de aanleg van een waterleiding een 2.000 jaar oude Punische graftombe gevonden.
In de Belgische gemeente Jupille is afgelopen jaren een Gallo-Romeinse tempelsite ter ere van Apollo en Jupiter opgegraven.
Bij Kaap Trafalgar in het zuidwesten van Spanje is een Romeins badhuis van zo’n 2000 jaar oud gevonden. Opvallend is dat het bouwwerk nagenoeg intact was. Maar wat heeft dit badhuis te maken met het ontstaan van de visindustrie in het Romeinse Rijk?
In de oud-Chinese stad Sanxingdui zijn nieuwe offerputten gevonden, met daarin 500 relikwieën van zo’n 3.000 jaar oud. Deze vondst kan nieuwe inzichten bieden in de rituelen van het oud-Chinese koninkrijk Shu.
De veldtocht van Caesar in 55 v.Chr. leidde niet alleen tot vernietiging maar betekende ook de Romeinse ontdekking van Maastricht, Venlo en Nijmegen.