Opgravingen bij Velsen 2
P. Vons / Huis van Hilde.
Romeins fort in Velsen ondersteunde de invasie van Brittannië
Een Romeins fort dat is ontdekt in Velsen speelde waarschijnlijk een sleutelrol tijdens de Romeinse invasie van Groot-Brittannië in 43 na Christus. Dat beweert Arjen Bosman, de archeoloog wiens onderzoek in november 2021 uitwees dat het fort in Velsen ooit duizenden soldaten heeft kunnen herbergen. Het zogenaamde castrum werd vermoedelijk gebouwd in opdracht van keizer Caligula (12 - 41 n.Chr.) als voorbereiding op zijn mislukte plan om Groot-Brittannië te veroveren.
In 1945 leidde de vondst van Romeinse potscherven in een tankgracht in Velsen tot de ontdekking van twee Romeinse legerforten in de regio, genaamd Velsen 1 en Velsen 2. Tijdens onderzoek bij Velsen 2 in 2021, bleek het legerkamp veel groter te zijn dan voorheen werd gedacht. Het bleek geen castellum te zijn, maar een castrum. Een castellum huisvestte enkele honderden soldaten, terwijl een castrum duizenden soldaten onderdak kon bieden. Sindsdien geldt Velsen 2 als het meest noordelijke castrum van continentaal Europa dat we kennen.
Een situatieschets van de twee Romeinse forten bij Velsen
Huis van Hilde.
Caligula’s mislukte invasie
Keizer Caligula staat als een waanzinnige tiran bekend over wie talloze schandaalverhalen de ronde doen. Om in de voetsporen van zijn voorganger Julius Caesar te volgen, bereidde Caligula in de winter van 39 en 40 n.Chr. zijn invasie van Brittannië voor. Deze zou echter nooit plaatsvinden. Als we de overleveringen van de Romeinse historicus Suetonius (70 - 140 n.Chr.) mogen geloven, gaf de keizer in 40 n.Chr. zijn troepen slechts de opdracht om aan de kust schelpen te verzamelen, als ‘krijgsbuit van de Oceaan, verschuldigd aan Capitool en Palatijn’. Het is niet duidelijk of Caligula werkelijk dit bizarre bevel gaf, maar in ieder geval weten we dat hij zijn ambitie om Brittannië onder Romeins bewind te krijgen nooit zou waarmaken. In 41 n.Chr. kwam hij om het leven door een moordaanslag van zijn eigen pretoriaanse garde. Caligula’s opvolger, keizer Claudius, voerde in 43 n.Chr. vervolgens wel een geslaagde invasie van Brittannië uit.
Meer weten over de Romeinen? In het huidige nummer van Archeologie Magazine lees je alles over keizer Domitianus. Tijdens zijn regeerperiode vond onder meer de uitbarsting van de Vesuvius plaats en werd de bouw van het colosseum in Rome afgerond. Ja graag!
Een buste van Caligula
Louis le Grand via Wikimedia Commons.
Aanwijzingen
“We weten zeker dat Caligula in Nederland is geweest,” vertelt Bosman in een interview met The Guardian. “Er zijn namelijk houten wijnvaten gevonden met de initialen van de keizer erin gebrand. Dit wijst erop dat ze van het keizerlijke hof afkomstig waren.” Volgens de archeoloog moest Velsen 2 het Romeinse invasieleger beschermen van Germaanse stammen zoals de Chauken, die destijds in de regio woonden. Hierin slaagde het, aangezien het invasieleger in de zomer van 43 n.Chr. ongehinderd de kust van Kent bereikte in het zuiden van hedendaags Engeland. “We hebben houten planken gevonden (...) die zijn gedateerd op de winter van 42 en 43 n.Chr.” aldus Bosman. “Het grootste gedeelte van het leger kwam via Boulogne en Calais, maar de noordflank van die aanval moest beschermd worden. Dit werd gedaan door het fort in Velsen. De germaanse dreiging wordt meerdere keren genoemd in Romeinse literatuur.”
Nasleep
Claudius’ invasie was succesvol, al zou het nog 30 jaar duren tot de Romeinen het zuiden van Brittannië onder controle hadden. Schotland en Ierland kwamen niet onder Romeins gezag te staan. De Romeinen zouden tot ongeveer 410 n.Chr. op het eiland aanwezig blijven. Het lijkt erop dat Velsen 2 in 47 n.Chr. al is verlaten, toen Claudius zijn leger het bevel gaf zich terug te trekken tot achter de Rijn.
Bronnen: The Guardian, Kennislink.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? Ja graag!
