2022 was weer een mooi jaar voor de archeologie. Overal ter wereld zijn spectaculaire vondsten gedaan, variërend van een prehistorische sauna in Nijmegen tot het lichaam van een Poolse ‘vampier’ met een sikkel boven de keel. Wij zetten 10 van de meest bijzondere ontdekkingen voor je op een rij.

1. Zeldzame 16^e-eeuwse heksenfles in Turnhout ontdekt

Afgelopen herfst maakte Belgische archeologen bekend dat ze in Turnhout een rijkversierde aardewerken krui hadden gevonden, met een wel heel opmerkelijke inhoud. Deze kruik bevatte namelijk een donkere zwarte smurrie, dat een mengsel bleek te zijn van urine, haar, vingernagels en metalen haakjes. Precies wat je in een heksenbrouwsel zou verwachten. Volgens de archeologen hebben we hier dan ook te maken met een 16^e-eeuwse ‘witch bottle’, oftewel een heksenfles, bedoeld om de eigenaar tegen hekserij te beschermen. Het is de eerste keer dat zo’n fles op het Europese vasteland is gevonden.

Lees verder

2. Mysterieuze stenen bollen opgegraven in Costa Rica

Toegegeven: het bestaan van deze zes grote stenen bollen was al een tijdje bekend. Maar dat maakt deze opgravingen niet minder spectaculair. Deze stenen constructies stammen uit de periode 800 - 1550 na Christus, toen een volk genaamd de Diquís grote delen van het huidige Costa Rica bevolkte. Waarom en hoe de Diquís deze nagenoeg perfecte bollen maakten, is tot op de dag van vandaag echter een groot mysterie.

Lees verder

3. Poolse ‘vampier’ ontdekt; vrouw begraven met sikkel boven keel om opstaan uit de dood te voorkomen

Misschien wel de meest opmerkelijke vondst van 2022: onderzoekers vonden de overblijfselen van een vrouwelijke ‘vampier’ in een 17e-eeuwse begraafplaats in het Poolse Pień. Het skelet van de vrouw was aan de grond gekluisterd door middel van een sikkel die boven haar keel was geplaatst. Daarnaast was er een hangslot vastgemaakt aan één van haar grote tenen. Dit allemaal om te voorkomen dat ze als vampier zou herrijzen uit het graf. Hoewel we het uiteraard niet met zekerheid kunnen zeggen, lijkt het erop dat de sikkel tot op de dag van vandaag gewerkt heeft; de 'vampier' lag er immers nog steeds.

Lees verder

4. Sarcofagen in de Notre-Dame gevonden

Nadat de Notre-Dame in 2019 afbrandde, wordt de Parijse kathedraal grondig herbouwd. Daarbij werd afgelopen jaar ook archeologisch onderzoek gedaan. In de lente van 2022 werden daarbij twee sarcofagen gevonden. Inmiddels zijn de lichaamsresten hierin uitgebreid onderzocht, en hebben de archeologen zelfs de identiteit van een van de occupanten van de doodskisten achterhaald.

Lees verder

5. Noorse vrouw vond gouden Vikingring in stapel ‘goedkope sieraden’

Niet voor iedere archeologische klapper hoeven we in de grond te graven. Mari Ingelin Heskestad uit Noorwegen kocht namelijk een partij goedkope sieraden en snuisterijen via een online veiling. Toen ze het pakket opgestuurd kreeg in een oude kartonnen bananendoos viel haar direct iets op: tussen de sieraden bevond zich een grote, zware gouden ring. Het bleek te gaan om een zeldzaam sieraad uit de vroege middeleeuwen, dat vermoedelijk uit een Vikinggraf afkomstig is.

Lees verder

6. 900 jaar oud ‘kanograf’ ontdekt in Patagonië

In Argentinië heeft een internationaal team van archeologen in 2022 een 900 jaar oud graf gevonden van een jonge vrouw, begraven in een ceremoniële kano. Hoewel historici en archeologen al enige tijd van het bestaan van kanograven in Zuid-Amerika op de hoogte waren, gingen ze er vaak van uit dat deze praktijk pas ná de komst van de Spanjaarden ontstond. Deze theorie komt door dit graf nu echter op losse schroeven te staan.

Lees verder

7. Prehistorische sauna gevonden in Nijmegen

Ook op Nederlandse bodem zaten de archeologen niet stil afgelopen jaar. Een van de bijzonderste voorbeelden hiervan is de sauna uit de bronstijd die dit jaar in Nijmegen werd ontdekt. Archeologen stuitten hier op de resten van 3.600 jaar oude zweethutten en koudwaterbaden, die worden gezien als de voorlopers van sauna’s zoals we ze nu kennen. Hiermee is dit de oudste sauna die ooit op het Europese vasteland is aangetroffen. Tot nu toe waren zulke oude exemplaren alleen in Groot-Brittannië en Ierland ontdekt.

Lees verder

8. ‘Uitzonderlijke ontdekking’ in Italië: 20 standbeelden uit Romeins-Etruskische tijd gevonden

Begin november haalde de warmwaterbronnen bij San Casciano deo Bagni in Italië het wereldnieuws, toen hier 20 bronzen standbeelden en ruim 5.000 munten uit de Romeins-Etruskische tijd werden opgegraven. Extra mooi: deze beelden verkeerden ook nog in uitzondelijk goede staat. De Italiaanse minister van Cultuur noemde het ‘de grootste vondst in deze categorie sinds 1972.'

Lees verder

9. Noorse metaaldetectoramateurs vonden zeldzaam zwaard uit de Vikingtijd

Soms worden de mooiste ontdekkingen per toeval gedaan. In 2021 vond een Noorse metaaldetecorhobbyist een vreemde klomp metaal in de buurt van Stavanger. Hij had geen idee wat het was, tot een vriend afgelopen lente de vindplaats nog eens afspeurde en een tweede stuk metaal vond. Beide stukken pasten precies in elkaar, en bleken de resten van een zeldzaam Vikingzwaard te zijn.

Lees verder

10. Slowaaks massagraf: 35 skeletten en één schedel

Misschien wel een van de meest macabere vondsten van afgelopen jaar. Archeologen groeven deze herfst een massagraf op in een steentijdnederzetting bij Vráble, in het westen van Slowakije. Ze troffen hier 35 skeletten aan, die op één na allemaal onthoofd waren. Mogelijk gaat het hier om de botten van mensenoffers, die 7.000 jaar geleden de verdedigingswal van de nederzetting ‘magisch’ moesten versterken.

Lees verder