Een van de opgegraven bollen.
INAH.
Mysterieuze stenen bollen opgegraven in Costa Rica
Een team van archeologen van het Mexicaanse Nationaal Instituut voor Antropologie en Geschiedenis (INAH) heeft in Costa Rica zes grote stenen bollen opgegraven. Deze stammen uit de periode 800 - 1550 na Christus, toen een volk genaamd de Diquís grote delen van het huidige Costa Rica bevolkte. Waarom en hoe de Diquís deze nagenoeg perfecte bollen maakten, is tot op de dag van vandaag echter een groot mysterie.
Op het Costa Ricaanse eilandje Isla del Caño en in de Diquísvallei (in het zuiden van het land), zijn sinds 1930 zo’n driehonderd van dit soort stenen bollen ontdekt. Exemplaren lopen uiteen van kleine bollen met een diameter van enkele centimeters, tot grote stenen monumenten met een diameter van 2 meter en een gewicht van 15 ton. Veel zijn in de loop der jaren beschadigd, als gevolg van de landbouw en blootstelling aan de elementen. Ook zijn in de jaren ‘30 en ‘40 naar schatting zo’n 95% van alle bollen ‘gestolen’. Ze werden gebruikt om tuinen mee te versieren of als ornamenten in gebouwen.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Enkele stenen bollen in een tentoonstelling van het Nationale Museum van Costa Rica.
Mario Roberto Durán Ortiz via Wikimedia Commons.
Wat hebben de archeologen gedaan?
De meeste bollen zijn dus van hun originele vindplek meegenomen, voordat er degelijk archeologisch onderzoek verricht kon worden. Sterker nog: er zijn slechts zes bollen bekend die nog in hun originele archeologische context bewaard zijn gebleven - en het zijn precies deze bollen die door de archeologen van het INAH zijn opgegraven. Hun project had als doel om de eeuwenoude monumenten te restaureren en beschermen tegen verdere beschadiging. Zo hebben ze scheurtjes opgevuld met een mortel van kalkzand en beschermlaagjes aangebracht op plekken waar dat nodig was. Vervolgens wikkelden de archeologen een aantal lagen geotextiel om de bollen heen, waarna ze de stenen monumenten herbegroeven onder een laag zand en grind.
-
INAH.
Wie waren de Diquís?
De Diquíscultuur ontstond rond 800 n.Chr. in wat vandaag de dag het zuiden van Costa Rica, Panama en een klein gedeelte van het huidige Colombia is. De Diquís leefden van de visserij, landbouw en fruit dat ze in de bossen verzamelden. Deze cultuur beschikte over geavanceerde steen- en metaalbewerking. In de loop der eeuwen zijn er dan ook duizenden kunstvoorwerpen gevonden van de Diquís, veelal gemaakt van goud, koper jade of ander soort steen. De meest bijzondere hiervan zijn de nagenoeg perfect bolvormige stenen. Bij veel bollen is namelijk een imperfectie van slechts 2 millimeter aangetroffen, iets dat vandaag de dag alleen bereikt kan worden door gebruik te maken van lasertechnologie.
Reconstructie van een Diquísdop.
Rodtico21 via Wikimedia Commons.
Mysterieuze bollen
Wat voor functie de bollen dienden is niet duidelijk. Hierover zijn wel veel theorieën geopperd. Zo zouden ze als wegwijzers in het landschap gediend kunnen hebben, of als astrologische hulpmiddelen. Al zou het natuurlijk ook kunnen dat er geen diepere betekenis achter schuilt en dat het slechts versieringen waren. Aangezien de meeste exemplaren uit hun archeologische context gehaald zijn, en er weinig tot geen geschreven bronnen uit deze tijd zijn overgeleverd, zal de exacte betekenis wellicht altijd een mysterie blijven.
Bronnen: INAH, Mystery Spheres, The Costa Rica News.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
