Met veel handwerk worden de sporen van een zweethut blootgelegd
Gemeente Nijmegen
3.600 jaar oude sauna gevonden in Nijmegen
In Nijmegen-Noord hebben archeologen een sauna uit de bronstijd ontdekt. Ze stuitten hier op de resten van 3.600 jaar oude zweethutten en koudwaterbaden, die worden gezien als de voorlopers van sauna’s zoals we ze nu kennen. Hiermee is dit de oudste sauna die ooit op het Europese vasteland is aangetroffen. Tot nu toe waren zulke oude exemplaren alleen in Groot-Brittannië en Ierland ontdekt.
Archeologen van de gemeente Nijmegen stuitten op deze sauna in de Waalsprong (ook wel bekend als Nijmegen-Noord), een stadsdeel waar momenteel veel gebouwd wordt. Nu ligt er in dit gebied vooral nieuwbouw, maar de archeologen gaan ervan uit dat de sauna 3.600 jaar geleden op een open plek in een eikenbos lag, langs een dode rivierarm.
Honderden kleibollen
In de bedding van de dode rivierarm hebben archeologen een maalsteen gevonden, met een bronzen dolkje ernaast. Vermoedelijk werden deze voor offerrituelen gebruikt, iets wat in de bronstijd veel voorkwam in Europa.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Daarnaast hebben archeologen honderden kleibollen gevonden, die waarschijnlijk gebruikt werden om de zweethutten op te warmen. In dit opzicht verschilt deze sauna duidelijk van zijn Britse en Ierse tijdgenoten. Daar gebruikte men namelijk vooral stenen gebruikt om de sauna’s op te warmen. Waarschijnlijk is bij deze Nederlandse sauna vooral uit praktisch oogpunt voor klei gekozen. De sauna lag namelijk op de Betuwse kleigronden. Hier was veel klei voorhanden, terwijl grote stenen alleen kilometers verderop te vinden waren.
Wie gebruikte deze sauna?
Op de vindplaats troffen de archeologen nog diverse andere vondsten uit de bronstijd aan, waaronder scherven van aardewerk, een stuk van een bronzen bijl, dierlijke resten en bewerkt vuursteen. Vergeleken met andere nederzettingen uit de bronstijd, zijn er echter opvallend weinig vondsten gedaan. De archeologen vermoeden daarom dat deze plek destijds maar af en toe werd bezocht. De grote vraag blijft dan door wie. Een mogelijkheid is dat families uit de boerderijen in de omgeving hier een enkele keer langsgingen voor een saunabezoek. Gezien de grote zeldzaamheid van sauna’s uit de bronstijd, is het volgens de archeologen echter evengoed mogelijk dat religieuze specialisten uit een veel groter gebied deze sauna opzochten. Of we hier ooit een definitief antwoord op zullen krijgen, is zeer de vraag.
De locatie van de bronzen dolk en de maalsteen
Gemeente Nijmegen
Wat zijn zweethutten?
Zweethutten waren tenten of hutten waar hete stenen in werden gelegd en die vervolgens hermetisch werden afgesloten, om zo het sauna-effect te creëren. Deze hutten kwamen vooral voor bij Amerikaanse volken zoals de Chumash en de Azteken, maar ook bij Europese culturen als de Scythen en de Kelten. Overigens gebruikten veel volken zweethutten niet voor een ontspannen dagje uit; de hutten hadden eerder een ceremoniële functie. Zo geloofden veel volken in precolumbiaans Amerika bijvoorbeeld dat men door intensief te zweten een spirituele reiniging of zuivering onderging.
Het volledige onderzoeksrapport over de vondst zal later dit jaar uitkomen in de gemeentelijke reeks Archeologische Berichten Nijmegen.
Bronnen: Gemeente Nijmegen
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
