Oudheid

In de Westerse geschiedschrijving begint de oudheid omstreeks het jaar 3.000 voor Christus met de uitvinding van het schrift in Egypte en Mesopotamië. Omdat het alfabet zich echter maar zeer langzaam over het continent verspreidde, wordt dit tijdvak in veel landen ook nog beschouwd als onderdeel van de prehistoristorische Bronstijd (3.200 tot 800 voor Christus) en IJzertijd (800 tot 12 voor Christus).
Voor een verder onderscheid is de oudheid daarom verder onderverdeeld in drie afzonderlijke perioden:

  • Midden en Late Bronstijd (2.500 tot 1.200 v.C.)
  • Vroege IJzertijd (1.200 tot 800 v.C.)
  • Klassieke Oudheid (800 v.C. tot 476 na Christus).

De periode laat zich kenmerken door de opkomst van een aantal grote rijken en beschavingen, waaronder het Oude Egypte, het Hellenistische rijk van Alexander de Grote en het Romeinse Rijk. De plundering van Rome en de val van het West-Romeinse Rijk in 476 na Christus worden over het algemeen beschouwd als het einde van de oudheid.

Verscheidene archeologen trekken de ontdekking van de oudste sporen van het christendom in twijfel. De vondst bestond uit een Griekse inscriptie en een beeltenis van de profeet Jona in een tombe uit de 1e eeuw in Jeruzalem. Volgens de betrokken archeoloog James Tabor waren dit sporen van het vroege christendom, maar in de ogen van de experts zijn de bewijzen hiervoor allesbehalve overtuigend.
Een Britse avonturier heeft mogelijk een nieuwe sectie van de Chinese Muur ontdekt. Hij deed zijn vondst in de Gobiwoestijn in Mongolië, waardoor dit het eerste gedeelte van de Muur zou zijn dat buiten China ligt. De ontdekking werd gedaan met behulp van een Nederlandse historicus, een Mongolische geograaf en Google Earth.
In een tombe in Jeruzalem uit de eerste eeuw na Christus hebben archeologen sporen van het vroege Christendom ontdekt. Het gaat onder andere om een Griekse inscriptie en een beeltenis van de profeet Jona uit het Oude Testament. De vondsten zijn de tot nu toe oudst bekende archeologische resten van het Christendom.
Nieuw archeologisch onderzoek in de Alepotrypa grot in het zuiden van Griekenland heeft opmerkelijke vondsten opgeleverd. Naast een groot meer en een dorpje uit de steentijd blijkt de holte ook de locatie van een zeer grote begraafplaats. Archeologen vermoeden dat deze plek de inspiratie vormde voor de Griekse onderwereld Hades.
De unieke dubbeltentoonstelling Etrusken. Vrouwen van aanzien, Mannen met macht van het Rijksmuseum van Oudheden en het Allard Pierson Museum is nog tot en met 18 maart 2012 te bezoeken. Voor die tijd is tevens nog een lezing te volgen van Niels Steensma op 7 of 13 maart.
De restauratiewerkzaamheden in Sakkara verlopen voorspoedig. Dr. Maarten Raven en zijn team melden dat veel van de schade die door plunderaars is aangericht, opgeschoond is. De site stroomt langzaam leeg nu het seizoen ten einde loopt en archeologen vertrekken naar hun thuisland. Over een week zullen de deuren echter wagenwijd open staan voor toeristen en geïnteresseerden.
Vier wrakken van onbekende schepen zijn ontdekt nabij het eiland Kreta. Diepzee archeologen doken op zo’n dertig kilometer afstand van de Baai van Irakleio naar beneden en troffen twee Romeinse en twee Byzantijnse schepen aan.
Een zware aardbeving trof het stadje Antiochia Hippos in 749. De ravage was zo groot, dat de bewoners wegtrokken en nooit meer terugkeerden. De archeologen die sinds twaalf jaar bezig zijn met opgravingen troffen daarom een onveranderd plaatsje aan. “Een schat aan Hellinistische, Romeinse, Byzantijnse en Umayaddische gebouwen is opgegraven”, aldus de professoren Arthur Segal en Michael Eisenberg.
Twee gewapende overvallers hebben tientallen voorwerpen gestolen uit een oudheidkundig museum in het Griekse plaatsje Olympia. Het betrof het Museum van de Geschiedenis van de Olympische Spelen in de Oudheid.
Een klein archeologisch team van het Rijksmuseum van Oudheden is vorige week afgereisd naar Egypte, in Sakkara. Daar leidt het museum al sinds 1975 een opgraving, en onderzoekt een deel van het oud-Egyptische grafveld voor hoge ambtenaren, uit de periode van de farao's Achnaton, Toetanchamon, Ay, Horemheb en Ramses I en II (1334-1212 v.Chr.).
Vanaf vandaag treft u op Archeologie Online een wekelijks weblog van het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) te Leiden. In ons tijdschrift vindt u al regelmatig bijdragen van het RMO, bijvoorbeeld de rubriek 'Oudheden onderzoekt…' waarin conservatoren Luc Amkreutz (prehistorie) en Annemarieke Willemsen (Middeleeuwen) bij toerbeurt vertellen over hun favoriete objecten. Maar er is nog zoveel meer. De archeologische opgravingen bijvoorbeeld waar het RMO bij betrokken is, onder meer in Syrië en Egypte. En de talloze archeologische vondsten die zich in het depot bevinden.
Archeologen hebben op het Tunesische eiland Djerba bij toeval ruim honderd Romeinse graven gevonden. De ontdekking werd gedaan door medewerkers van een energiebedrijf tijdens de aanleg van een elektriciteitskabel.