Oudheid

In de Westerse geschiedschrijving begint de oudheid omstreeks het jaar 3.000 voor Christus met de uitvinding van het schrift in Egypte en Mesopotamië. Omdat het alfabet zich echter maar zeer langzaam over het continent verspreidde, wordt dit tijdvak in veel landen ook nog beschouwd als onderdeel van de prehistoristorische Bronstijd (3.200 tot 800 voor Christus) en IJzertijd (800 tot 12 voor Christus).
Voor een verder onderscheid is de oudheid daarom verder onderverdeeld in drie afzonderlijke perioden:

  • Midden en Late Bronstijd (2.500 tot 1.200 v.C.)
  • Vroege IJzertijd (1.200 tot 800 v.C.)
  • Klassieke Oudheid (800 v.C. tot 476 na Christus).

De periode laat zich kenmerken door de opkomst van een aantal grote rijken en beschavingen, waaronder het Oude Egypte, het Hellenistische rijk van Alexander de Grote en het Romeinse Rijk. De plundering van Rome en de val van het West-Romeinse Rijk in 476 na Christus worden over het algemeen beschouwd als het einde van de oudheid.

De Egyptische collectie van het Rijksmuseum van Oudheden is onlangs aangevuld met een serie voorwerpen uit de voormalige collectie van H.C. Jelgersma (1897-1982), een psychiater die in zijn vrije tijd de egyptologie bestudeerde. Het opvallendste voorwerp daaruit is een klein beeld uit de tijd van Amenhotep III (1391-1353 v.Chr.), de vader van de beroemde farao Achnaton. Het is een dertien centimeter hoog kopje van een beeldje dat in een Egyptische tempel heeft gestaan.
In België zijn zeldzame resten gevonden van een Romeinse villa. Archeologen hebben in Dilbeek, ten westen van Brussel, meerdere fundamenten van gebouwen gevonden uit de eerste of tweede eeuw na Christus.
Het oudste leren manuscript van de Egyptische geschiedenis is herontdekt. Zo’n 70 jaar geleden is het opgeborgen in het Egyptisch Museum in Cairo, waarna het simpelweg vergeten is. Tijdens het Internationale Congres voor Egyptologen in Florence onthult Egyptoloog Sherbiny de ‘vondst’.
Bij een opgraving in Myra is een bijzondere ontdekking gedaan. De vrouwen die afgebeeld zijn op 2400 jaar oude opgegraven Lycische graftomben en monumentstukken hebben vergelijkbare haarstijlen als vrouwen in de hedendaagse wereld.
Koning Midas is de hoofdpersoon in twee mythen. In het ene verhaal kreeg Midas op eigen verzoek de 'golden touch' en veranderde alles wat hij aanraakte in goud. Hij kwam er al snel achter dat goud moeilijk te verteren is. In de tweede mythe kwam hij eerlijk voor zijn muzikale voorkeur uit. Hij prefereerde het geluid van de panfluit boven dat van Apollo's lier en dat zinde de god niet. Uit rancune liet hij Midas' oren uitgroeien tot ezelsoren.
Maandenlang hebben wij in het diepste geheim gewerkt aan een frisse, nieuwe vormgeving voor Archeologie Magazine. Zodat onze mooie artikelen nóg beter tot hun recht komen. Bent u abonnee? Dan ligt het resultaat van deze operatie eind deze week of begin volgende week bij u in de brievenbus. We zijn zeer benieuwd wat u ervan vindt! Bekijk de voorproeven:
Dinsdag 25 augustus maakte de Griekse minister van Cultuur bekend dat er nieuwe archeologische ontdekkingen zijn gedaan in de buurt van het oude Sparta. Tijdens opgravingen zijn archeologen gestuit op ruïnes van een paleis, die dateren uit de tijd van de Myceense periode.
Vanaf het begin van mijn studie intrigeren de mysterie-culten in het Romeinse rijk me. Op onze reizen bezochten we waar mogelijk Cybele-rotsen en Isis-tempels en voor Mithras gingen we zelfs ondergronds. Vandaar dat ik me nu al verheug op de september-studiedag over dit onderwerp die ik in Nijmegen ga geven. 
Binnenkort wordt het archeologische museum van Castellum Hoge Woerd eindelijk geopend. Centraal in dit museum staat De Meern 1, een schip uit de Romeinse tijd. Na jaren van conservatie wordt dit bijzonder schip eindelijk tentoongesteld aan het grote publiek. Het schip werd gevonden in 1997 in De Meern, bij Utrecht. Wereldwijd waren archeologen enthousiast: nog nooit was er een Romeins schip gevonden in een goede staat als deze. Eeuwenlang lag het verborgen in de Utrechtse bodem, nu is het eindelijk zichtbaar voor publiek.
Bij een opgraving in Kazachstan is een intact geraamte gevonden. Het bevond zich in een oud graf, mogelijk van vóór de jaartelling. De vorm van de schedel doet vermoeden dat het om een vrouw gaat.
Archeologen hebben een aantal unieke inscripties gevonden tijdens een onderzoek in het Israëlische Arnona. De inscripties en tekeningen werden gevonden op de muren van een oude kamer. Het gaat vermoedelijk om oude graffiti, mogelijk met een religieuze betekenis. Alle inscripties in de kamer zijn in goede staat.
De afgelopen twee eeuwen werd er door archeologen actief gegraven langs de Romeinse Limes in Nederland. Stukje voor stukje werd een puzzel gelegd die ons vandaag de dag veel informatie geeft over de noordgrens van het Romeinse Rijk.Door: Tom Hazenberg