Oudheid

In de Westerse geschiedschrijving begint de oudheid omstreeks het jaar 3.000 voor Christus met de uitvinding van het schrift in Egypte en Mesopotamië. Omdat het alfabet zich echter maar zeer langzaam over het continent verspreidde, wordt dit tijdvak in veel landen ook nog beschouwd als onderdeel van de prehistoristorische Bronstijd (3.200 tot 800 voor Christus) en IJzertijd (800 tot 12 voor Christus).
Voor een verder onderscheid is de oudheid daarom verder onderverdeeld in drie afzonderlijke perioden:

  • Midden en Late Bronstijd (2.500 tot 1.200 v.C.)
  • Vroege IJzertijd (1.200 tot 800 v.C.)
  • Klassieke Oudheid (800 v.C. tot 476 na Christus).

De periode laat zich kenmerken door de opkomst van een aantal grote rijken en beschavingen, waaronder het Oude Egypte, het Hellenistische rijk van Alexander de Grote en het Romeinse Rijk. De plundering van Rome en de val van het West-Romeinse Rijk in 476 na Christus worden over het algemeen beschouwd als het einde van de oudheid.

In Egypte hebben archeologen onlangs de top van een meer dan tweeduizend jaar oude obelisk gevonden. Het restant werd aangetroffen in dodenplaats Sakkara, 30 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Caïro.                                                    
Archeologen van de Israëli Civil administration deden een paar weken geleden een bijzondere ontdekking vlakbij Beit-El in Israël. Ze vonden onder een oud militair terrein bij toeval een nog onbekende nederzetting van verschillende bewoners. Dit onthulde de Israëlische krant Yedioth Ahronoth op donderdag 28 september 2017.  
Een bijzondere ontdekking in de uiterwaarden van de Maas tussen Alphen en Dreumel. Een groep van professionele en amateurarcheologen ontdekten daar misschien wel de grootste archeologische vindplaats van Nederland. In verschillende Nederlandse media wordt al gesproken van een ´spectaculaire vondst´.
Archeologen willen erachter te komen hoe een rij grafheuvels in het Gelderse Vaassen is ontstaan, meldt Omroep Gelderland. De heuvels stammen uit de prehistorie.
Bij opgravingen in de Egyptische stad Luxor is een tombe uit de tijd van de farao's ontdekt. Binnenin de tombe vonden archeologen graven van hoge edelen en ambtenaren, waaronder een goudsmid. Het onderzoek werd groots gepresenteerd, en staat volgens de Egyptische Minister voor Oudheden voor een nieuwe fase in het onderzoek (en toerisme).
De Romeinen zijn onder meer bekend vanwege hun indrukwekkende aquaducten. Minder zichtbaar, maar net zo belangrijk was wat zij onder de grond aanlegden. Een kilometers lang netwerk van rioleringen moest het water en ander afval wegvoeren van de stad, bijvoorbeeld richting zee. Nieuw bodemonderzoek heeft uitgewezen dat de Romeinen hier al vanaf ca. 200 v.Chr. lood voor gebruikten.
Op Babylonische scholen worstelden leerlingen nog niet met de stelling van Pythagoras, maar de benodigde wiskunde was er al wel. Diverse kleitabletten met spijkerschrift geven blijk van een hoge mate van ontwikkeling bij de Babylonische wiskunde. Onderzoekers van de Universiteit van New South Wales betogen dat het kleitablet 'Plimpton 322' gezien moet worden als hoogstandje in de trigonometrie, niet onderdoend voor Pythagoras.
Iedereen kent het gouden masker van Toetanchamon en iedereen kent de Grote Piramide van Cheops. Het zijn stuk voor stuk iconen, maar wat veel mensen niet weten is dat het Egypte van de farao's nog eindeloos veel meer heeft te bieden. Zoals, bijvoorbeeld, dokters en medische geschriften – ver voor Hippocrates.
Het is een veelvoorkomend beeld in films over het Romeinse rijk. Romeinen die liggend op fluwelen banken in prachtige huizen of paleizen de lekkerste hapjes krijgen voorgeschoteld. Niet zelden is het bedoeld om de decadentie van de keizer, de elite of zelfs het hele rijk aan te tonen. Het is gissen naar de precieze oorsprong van dit gebruik, maar dat de toenemende rijkdom zorgde voor een groei in het aantal Romeinse villa's is wel duidelijk.
De Franse staat heeft de bouw van een nieuwe woonwijk in Vienne uitgesteld vanwege de zeer bijzondere overblijfselen uit de Romeinse tijd die in de grond zijn aangetroffen. Archeologen krijgen nog tot het einde van dit jaar de tijd om de opgraving te voltooien. De term mini-Pompeï doet al de ronde en de hoofdarcheoloog spreekt van de belangrijkste ontdekking in de Romeinse archeologie in 40 jaar.
In het komende nummer van Archeologie Magazine (verschijnt 25 augustus):WEST-FRIESLAND IN DE GOUDEN EEUW Niet alleen Amsterdam, maar ook West-Friesland was in de Gouden Eeuw een internationaal handelsknooppunt. Dat bewijzen talloze archeologische vondsten.OVER HUNEBEDDEN, DOLMENS EN MENHIRS Herman Clerinx schreef een bejubeld boek over hunebedden, dolmen en menhirs (4 sterren in het NRC). Wij spraken hem in het dorpje Wéris, de menhir-hoofdstad van België.ZO RESTAUREER JE EEN MUMMIEKIST Restaurator Helbertijn Krudop van het Rijksmuseum van Oudheden vertelt over haar werk aan de houten mummiekist van tempeladministrateur Peftjaoeneith.
In het komende nummer van Archeologie Magazine (verschijnt 25 augustus):WEST-FRIESLAND IN DE GOUDEN EEUW Niet alleen Amsterdam, maar ook West-Friesland was in de Gouden Eeuw een internationaal handelsknooppunt. Dat bewijzen talloze archeologische vondsten.OVER HUNEBEDDEN, DOLMENS EN MENHIRS Herman Clerinx schreef een bejubeld boek over hunebedden, dolmen en menhirs (4 sterren in het NRC). Wij spraken hem in het dorpje Wéris, de menhir-hoofdstad van België.ZO RESTAUREER JE EEN MUMMIEKIST Restaurator Helbertijn Krudop van het Rijksmuseum van Oudheden vertelt over haar werk aan de houten mummiekist van tempeladministrateur Peftjaoeneith.