Artikelen

Eén van de bekendste, Nederlandse opgravingen werd een ruime eeuw geleden gedaan bij het Drentse Yde. Toen twee veenwerkers zich hier bezig hielden met turfsteken, vonden ze na lang getrek plots een zwart, leer-achtig hoofd tussen hun beugels. Later zou de - destijds schrikwekkende – verschijning bekend komen te staan als het meisje van Yde. Tijd voor een profiel van de legendarische opgraving.

De archeoloog in het veld heeft een aantal prachtige vondsten opgegraven, maar wat gebeurt er dan? Uiteindelijk moet er een rapport over de opgraving komen. Maar daarvoor moet er nog wel een hele hoop werk gebeuren. Wat een archeoloog niet in het veld of achter een bureau doet, gebeurt in het archeologisch depot.

Lang was het onduidelijk waar de roemruchte Engelse koning Richard III begraven lag. Richard III was een roemruchte Engelse koning, over wie maar weinig bekend was. Ook de locatie van het graf van Richard III was niet bekend, behalve dat het in Leicester moest zijn.

Archeologie is meer dan graven, scherven en skeletten. Binnen de archeologie zijn er veel vrijwilligers werkzaam, soms verbonden aan de plaatselijke organisatie soms aan de landelijke vereniging “AWN- vrijwilligers in de archeologie”. Deze vrijwilligers zijn de oren en ogen van de archeoloog. Zoals in een aantal van de andere artikelen te lezen is, zit de archeoloog vaak achter zijn bureau in plaats van met zijn laarzen in de modder. Wat als er ergens wordt gegraven? En wat als er leer gevonden wordt?

Een archeoloog is iemand die de wetenschappelijk studie archeologie heeft gedaan. Aan de hand van overblijfselen uit het verleden probeert hij de geschiedenis te reconstrueren en te interpreteren. Veel mensen denken dat een archeoloog alleen opgraaft. Deze activiteit is dan misschien het meest zichtbaar, maar archeologie is veel meer dan opgraven. Een minstens zo belangrijk onderdeel vindt plaats op de werkkamer:het analyseren en vergelijken van vondsten. Door de veelheid van verschillende werkzaamheden werkt een archeoloog zelden alleen.

Op 4 november 1922 ontdekte de Britse archeoloog Howard Carter de vrijwel ongeschonden tombe van de Egyptische farao Toetanchamon. Enkele maanden na de ontdekking overleed Lord Carnavaron, een Egyptoloog die samen met Carter de tombe had betreden. Een bekend historisch misverstand is dat deze plotselinge dood het gevolg was van de ‘Vloek van Toetanchamon’.

Wetenschappers afkomstig uit Australië en Groot-Brittannië hebben op de schedels van neanderthalers die gevonden zijn in grotten in België en Spanje resten van tandplak gevonden. Het is het oudste tandplak dat ooit geanalyseerd is en hieruit kan worden achterhaald wat onze voorouders aten. De conclusies van het onderzoek zijn gepubliceerd in het blad Nature. 

Op 16 februari 1923 werd de grafkamer van Toetanchamon geopend door een archeologenteam onder leiding van de Britse archeoloog Howard Carter. Al in 1922 was het graf gevonden in de Vallei der Koningen. Het graf van Toetanchamon is een van de weinige graven die niet geplunderd is door dieven of al eerder is opengemaakt. Dit komt omdat het een relatief klein graf is en er veel zand voor de opening lag. Het graf was dus goed verborgen voor eventuele indringers.

Iedereen kent het gouden masker van Toetanchamon en iedereen kent de Grote Piramide van Cheops. Het zijn stuk voor stuk iconen, maar wat veel mensen niet weten is dat het Egypte van de farao's nog eindeloos veel meer heeft te bieden. Zoals, bijvoorbeeld, een der lieflijkste vondsten ooit.

De Zeeuwse plaats Tholen herbergt een bijzonder geheim. In de kelder van de Grote kerk liggen eenentwintig mummies. Hoe en waarom de skeletten mummificeerden is onbekend. Wel is bekend dat de mummificatie pas in de grafkelder optrad. Van balsemen is geen sprake omdat resten  van organen in de mummies zijn aangetroffen.

Archeologie vertelt het verhaal van ons verleden. Om een zo compleet mogelijk beeld van dat verleden te krijgen is het in de Erfgoedwet geregeld dat archeologische vondsten en de locatie waar deze zijn gevonden moeten worden gemeld.

Tijdens opgravingen wordt vaak scherfmateriaal van aardewerk gevonden. Wat kapot ging en niet meer gerepareerd kon worden werd eeuwen geleden weggegooid. Met een beetje gepuzzel en restauratiewerkzaamheden komen de mooiste borden, pannen en potten tevoorschijn. Maar wat zat daar eigenlijk in? Wat aten de mensen en hoe zag het landschap er vroeger uit?