Het kasteel van Wouw in de zeventiende eeuw

Het kasteel van Wouw in de zeventiende eeuw

Publiek domein, via Wikimedia Commons.

Tentoonstelling: Wouw! Archeologische vondsten van het grootste kasteel van Nederland

Thomas van Roijen

De duo-tentoonstelling over de recente archeologische vondsten bij en over het kasteel van Wouw zijn vanaf 24 februari te zien in museum het Markiezenhof in Bergen op Zoom. Musea in twee buurgemeentes duiken hun gedeelde geschiedenis in. Na een succesvolle aftrap in Museum het Tongerlohuys in Roosendaal (17 november - 9 februari) waar het accent op de militaire geschiedenis lag, is de tentoonstelling nu te zien in Bergen op Zoom. Hier staat het leven op het kasteel centraal.

Wouw heeft een bijzondere geschiedenis, niet alleen boven maar juist ook onder de grond. Daar liggen namelijk de restanten van wat ooit het grootste kasteel van Nederland was! In 2008 begon de archeologische werkgroep van Heemkundekring De Vierschaer met onderzoek naar de geschiedenis van het kasteel, zowel boven als onder de grond. Later is dit overgenomen door de hiervoor opgerichte Stichting Kasteel van Wouw.

Over de tentoonstelling

Twee musea slaan de handen ineen om samen met de archeologische dienst van Bergen op Zoom, de Stichting Kasteel van Wouw en de Stichting In Den Scherminckel, om het verhaal van het kasteel te vertellen dat teruggaat tot de twaalfde eeuw. In de tentoonstelling zijn meerdere unieke objecten te zien die recentelijk bij het kasteel zijn opgegraven en nog niet eerder voor het publiek te zien waren. Zoals het oudste vuurwapen van Europa en kanonnen van een type waarvan er in Nederland geen enkel vergelijkbaar exemplaar bekend is. Deze recente vondsten vertellen ons nog meer over het leven op het kasteel en de bouwgeschiedenis, die nog een paar eeuwen verder teruggaat dan voorheen werd gedacht. Het kasteel is dan ook niet zonder reden het enige archeologische rijksmonument in de regio.

Het leven op het kasteel

Het kasteel was de zomerverblijfplaats van de heren en markiezen van Bergen op Zoom. Op het kasteel hebben vele mensen gewoond en gewerkt, niet alleen de adellijke lieden, zoals de markiezen en hun beroemde krijgsheren uit de middeleeuwen en Tachtigjarige Oorlog, maar ook hun personeel en soldaten. Al deze mensen hebben hun sporen nagelaten. Er zijn veel spullen teruggevonden in en rond het kasteel, van munten tot kleding en van spelletjes tot kookgerei.

Bouwkundige ontwikkeling van het kasteel

Er werd lang gedacht dat het kasteel ergens in de dertiende of begin veertiende eeuw werd gebouwd. De palen waarop de zware muren van het kasteel gebouwd zijn, dateren namelijk tussen 1256 en 1312. Recent onderzoek geeft aan dat het houten fundament zelfs nog ouder is. Het kasteelterrein was circa 5 hectare groot en bestond uit een burcht met toren, bijgebouwen en een ringmuur. Die muren hadden een dikte van wel één tot anderhalve meter. In de veertiende eeuw werd de burcht nog verder uitgebreid. Een eeuw later volgde hoektorens, een poortgebouw, aarden wallen, ravelijn en een gracht. Verschillende bouwfragmenten zijn teruggevonden. Er zijn twee maquettes gemaakt voor de tentoonstelling: een zoals het in de dertiende eeuw was, en een in zijn grootste vorm tijdens de achttiende eeuw, destijds uitgebreid door bouwheer Jan III van Glymes. Ook de militaire functie komt aan bod. Het kasteel speelde een rol in diverse gewapende conflicten, vooral tijdens de Tachtigjarige Oorlog.

Familie-tentoonstelling

'Wouw!' is een echte familie-tentoonstelling. Een belangrijk thema in de expositie is hoe een archeoloog te werk gaat. Kinderen kunnen zelf opzoek naar bodemschatten, er is een toffe speurtocht en een enorme kleurplaat van 8 meter lang. Bezoekers kunnen via een VR bril het huidige kasteelterrein bekijken, bovendien krijg je ook een goed beeld hoe het er vroeger uitzag

Activiteiten

Buiten de tentoonstelling zijn er allerlei activiteiten voor jong en oud. In samenwerking met de stadsarcheoloog Marco Vermunt is er een vondstdeterminatiemiddag van opgravingen (aardewerk, glas en metaal). Er zijn workshops, er worden rondleidingen gegeven en zelfs speciale kinderrondleidingen in samenwerking met Stichting In den Scherminckel.

Meer weten? Ga naar de website!

Meer lezen
Ook leuk om te lezen