Steentijd

OUDE STEENTIJD (PALEOLITHICUM - 2,5 MLN TOT 10.500 V.C.)

Tijdens de Oude Steentijd gebruikten mensen ongeslepen stenen gereedschap. Ook begonnen ze groepen te vormen.  Mensen uit deze periode worden jager-verzamelaars genoemd omdat ze leefden van de jacht en van vruchten en groenten die ze niet verbouwden, maar in het wild vonden.  Ze maakten daarbij gebruik van eenvoudige houten, botten of stenen gebruiksvoorwerpen zoals vuistbijlen. De Oude Steentijd is een periode waarin weinig culturele en technische ontwikkelingen plaatsvonden, in tegenstelling tot de Midden- en Nieuwe Steentijd.

In de laatste 20.000 jaar van de Oude Steentijd ontstond de grotschilderkunst, waarvan de stierschildering uit de grotten van Lascaux één van de bekendste is. De Oude Steentijd duurde tot het einde van de laatste ijstijd, ongeveer 10.500 voor Christus.

MIDDENSTEENTIJD (MESOLITHICUM - 10.500 TOT 5.300 V.C.)

Toen de ijstijd aan zijn einde kwam, steeg de zeespiegel elk jaar met ongeveer twee centimeter. Het gebied van de jagers werd dus steeds kleiner. Ook begonnen ze door het stijgende water steeds meer te leven van vissen. Stenen werktuigen werden steeds verfijnder en religieuze gebruiken kwamen steeds vaker voor. Uit deze tijd dateert ook het begraven van overleden gezinsleden met hun eigendommen.
Ondanks deze veranderingen is er niet echt sprake van cultuurontwikkeling in de Middensteentijd. Om die reden wordt er in veel landen niet gesproken over een Middensteentijd, enkel over de Oude en Nieuwe. Nederland beschouwt de Middensteentijd wel als periode, vanwege bepaalde archeologische vondsten.

NIEUWE STEENTIJD (NEOLITHICUM - 5.300 TOT 3.200 V.C.)

De Nieuwe Steentijd is een periode waarin veel technische en sociale veranderingen plaatsvinden. De voornaamste is de overgang van een samenleving van jager-verzamelaars met een rondtrekkend bestaan naar een samenleving van mensen die zich vestigden in nederzettingen en landbouw gingen bedrijven.
Tijdens de Nieuwe Steentijd ontstonden veel verschillende culturen, waaronder de Trechterbekercultuur, vernoemd naar de vorm van het aardewerk dat werd geproduceerd. Daarom wordt de Nieuwe Steentijd gezien als een tijd van culturele revoluties.

Andere ontwikkelingen waren: het gebruik van geslepen en gepolijst steen , een van de belangrijkste uitvindingen ooit gedaan, namelijk het wiel, en het ontstaan van het Fenicisch alfabet, de veronderstelde voorloper van het Griekse alfabet. Dit alfabet verspreidde zich vlug rond het Middellandse Zeegebied.

Tijdens het tweede Bolzano Mummy Congress op 20 – 22 oktober in Bolzano is er een overeenstemming tot stand gekomen tussen de ruim 100 verzamelde mummie-experts over de doodsoorzaak van de 5.000 jaar oude ijsmummie Ötzi. De man zou neergeschoten zijn terwijl hij aan een maaltijd zat.
Tot nu toe is uit archeologische vondsten op te maken dat de productie van messen ca. 30.000 tot 40.000 jaar geleden begon, dezelfde tijd wanneer de Homo Sapiens en culturele kenmerken zoals muurbeschilderingen verschenen. Onderzoekers in Tel Aviv beweren nu dat een dergelijke massaproductie al in de oude steentijd bestond, ca. 200.000 tot 400.000 jaar geleden.
In de grot Blombos in Kaapstad zijn twee schelpen gevonden die een primitieve verf bevatten, naast ander schildersgerei. Volgens wetenschappers zijn het overblijfselen van een 100.000 jaar oud atelier.
In het Limburgse dorp Sint Geertruid zijn recentelijk bij archeologische opgravingen werktuigen van Neanderthalers gevonden. Dat maakt de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed vandaag bekend. Het betreft een vuurstenen kern en afslagen van 70.000 tot 100.000 jaar oud.
Volgens onderzoekers zijn er drie skeletten van honden uit de oude steentijd in Tsjechië gevonden. Eén ervan had een bot van een mammoet in zijn bek. Hoewel er wordt gedacht dat het bot er geplaatst is, geloven ze ook dat deze honden regelmatig mammoetvlees gevoerd kregen.
Een team van het in noordoost Spanje gelegen IPHES (vertaald: ‘Institute of Human Palaeo-ecology and Social Evolution’) heeft een afdruk gevonden in de vorm van een handvat. Volgens datering is de afdruk ouder dan 55.000 jaar en is het oorspronkelijke handvat de oudste die ooit gevonden is.
Na een gedetailleerd onderzoek naar elke steen van het Britse megalithische monument Stonehenge is er een 3D-model van hoge resolutie van de formatie gemaakt. De spiksplinternieuwe scanapparatuur die werd gebruikt is in Engeland nog nooit tijdens een historisch project als dit gebruikt.
Een onderzoek naar de grottekeningen in de grotten van Dordogne, waaronder die van Lascaux en Rouffignac, wijzen uit dat kinderen uit de steentijd, zo’n 13.000 jaar geleden, geleerd werden om te vingerverven.
In Helmond zijn sporen ontdekt van 12 grote gebouwen, 35 bijgebouwen en ongeveer 50 graanschuren. Volgens archeologen zijn dit overblijfselen van één van de grootste nederzettingen uit de IJzertijd in Zuid-Nederland.
Verschillende op staken gespietste menselijke schedels zijn gevonden in Zweden. Er wordt verondersteld dat de vondst, die gedaan werd aan de bedding van een meer uit de Steentijd, de enige in zijn soort is over de hele wereld.
De fragmenten van potten en pijlen uit de Nieuwe Steentijd die gevonden zijn tijdens een archeologische opgraving nabij Wrexham in Wales zijn de best bewaarde tot nu toe. Dat lieten de archeologen weten.
Archeologen hebben na een recente opgraving mogelijk de tombe van de makers van het Britse megalithische monument Stonehenge gevonden. Hoewel aanwezige menselijke resten waarschijnlijk eerder al verwijderd zijn, is er wel organisch materiaal gevonden wat onderzoekers kunnen gebruiken om te dateren.