Oudheid

In de Westerse geschiedschrijving begint de oudheid omstreeks het jaar 3.000 voor Christus met de uitvinding van het schrift in Egypte en Mesopotamië. Omdat het alfabet zich echter maar zeer langzaam over het continent verspreidde, wordt dit tijdvak in veel landen ook nog beschouwd als onderdeel van de prehistoristorische Bronstijd (3.200 tot 800 voor Christus) en IJzertijd (800 tot 12 voor Christus).
Voor een verder onderscheid is de oudheid daarom verder onderverdeeld in drie afzonderlijke perioden:

  • Midden en Late Bronstijd (2.500 tot 1.200 v.C.)
  • Vroege IJzertijd (1.200 tot 800 v.C.)
  • Klassieke Oudheid (800 v.C. tot 476 na Christus).

De periode laat zich kenmerken door de opkomst van een aantal grote rijken en beschavingen, waaronder het Oude Egypte, het Hellenistische rijk van Alexander de Grote en het Romeinse Rijk. De plundering van Rome en de val van het West-Romeinse Rijk in 476 na Christus worden over het algemeen beschouwd als het einde van de oudheid.

Onderzoekers hebben buitenaardse stofdeeltjes aangetroffen in ijs in Groenland. Deze stofdeeltjes zijn waarschijnlijk afkomstig van een stuk komeet, die ongeveer 1.500 jaar geleden ingeslagen is. Dit had een klimaatverandering als gevolg die vervolgens leidde tot een hongersnood. Hierdor raakte een mensenmassa vatbaar voor een uitbraak van de Pest van Justinianus, dezelfde ziekte die 800 jaar later de Zwarte Dood veroorzaakte. 
Dit jaar verschijnt er wederom een nieuw Cultuur Historisch Jaarboek met een terugblik op het afgelopen jaar. Het jaarboek voor 2013 heet Nieuw Land in vogelvlucht en biedt een blik op het verleden van het nieuwe land in de voormalige Zuiderzee. Diverse thema’s komen aan de orde: de totstandkoming van de Wieringermeer en Lelystad, de scheepswrakken in de Flevolandse bodem en de relatie tussen de Zuiderzee (in de Romeinse tijd nog Flevomeer genoemd) en Vlieland, Vollenhove en de Veluwe.
Dit jaar verschijnt er wederom een nieuw Cultuur Historisch Jaarboek met een terugblik op het afgelopen jaar. Het jaarboek voor 2013 heet Nieuw Land in vogelvlucht en biedt een blik op het verleden van het nieuwe land in de voormalige Zuiderzee. Diverse thema’s komen aan de orde: de totstandkoming van de Wieringermeer en Lelystad, de scheepswrakken in de Flevolandse bodem en de relatie tussen de Zuiderzee (in de Romeinse tijd nog Flevomeer genoemd) en Vlieland, Vollenhove en de Veluwe.
De kerstvakantie (21 december 2013 t/m 5 januari 2014) staat bij het Rijksmuseum van Oudheden in het teken van de tentoonstelling over de eeuwenoude woestijnstad Petra. Tijdens die vakantie kunnen kinderen iedere dag in de Tempelzaal komen verven en tekenen, het Romeinen-speurspel doen en de Egypte-afdeling ontdekken.
De kerstvakantie (21 december 2013 t/m 5 januari 2014) staat bij het Rijksmuseum van Oudheden in het teken van de tentoonstelling over de eeuwenoude woestijnstad Petra. Tijdens die vakantie kunnen kinderen iedere dag in de Tempelzaal komen verven en tekenen, het Romeinen-speurspel doen en de Egypte-afdeling ontdekken.
Het komende nummer van Archeologie Magazine is voor een belangrijk deel gewijd aan de geschiedenis van de prachtige stad Zwolle. We beginnen in de bronstijd, bij het ‘Woodehenge van Zwolle’, een constructie van palencirkels die misschien dienst deden als zonnekalender. Maar we nemen u ook mee naar Zwolle’s glorietijd, in de 15e eeuw, toen Zwolle een prominent lid was van de Hanze.
Op deze studiedag staan de beroemde monumenten uit Petra centraal: van de 'rode' graven van de Nabateërs tot de spectaculaire Byzantijnse kerk uit de 6de eeuw. De studiedag wordt georganiseerd door Psefas, bureau voor mozaïekkunst en archeologie.
Hoe hebben de Romeinen hun gigantische rijk zo lang bijeen weten te houden? Die vraag houdt historici al eeuwen lang bezig. Voor de situatie in West Europa is er in de afgelopen eeuw veel onderzoek gedaan. Heel anders ligt dat in het Midden-Oosten: ondanks het grote economische belang van deze contreien voor de Romeinen heerste er tot voor kort een enorm gebrek aan feitelijke kennis over de Romeinse aanwezigheid. Aan dat alles komt echter langzamerhand een einde; vooral in Jordanië is in de afgelopen decennia in dit opzicht veel bereikt.
Op de website van het Google Cultural Institute is het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden vanaf vandaag te zien met Street View-weergave en een mummiekist als Gigapixel-object. Bezoekers van het online kunstplatform kunnen inzoomen tot op de kleinste details van de drieduizend jaar oude kist. Bovendien is op Google’s online kunstplatform het aantal objecten uit de museumcollectie uitgebreid tot bijna vierhonderd.
Vorige week hebben archeologen van het Initiatief Domplein een oude Romeinse weg ontdekt onder het Domplein in Utrecht. De overblijfselen zijn gevonden bij de opgravingen van Schatkamer Domplein, een project dat begin juni 2014 een publiekscentrum zal openen bij de opgravingen.
In Colombia zijn resten teruggevonden van een nederzetting van 3000 jaar oud. Deze zijn per toeval gevonden in een landelijk gebied in de omgeving van Bogotá, de Colombiaanse hoofdstad. De vondst werd gedaan tijdens een onderzoek naar stroomvoorziening in het gebied.
Op 2 december 2013 is er een deel van een muur ingestort in de oude Romeinse stad Pompeii. De stad is 2.000 jaar in goede staat bewaard gebleven maar begint nu langzaam af te brokkelen. Hierom wordt er getwijfeld aan de moeite die Italië doet om Pompeii te onderhouden.