Utrecht

Wijk bij Duurstede werd in het jaar 1300 gesticht op een nauwelijks bewoond drassig terrein waar eerder nog een rivier had gekronkeld. Wie bouwt er nu een nieuwe stad op zo’n plaats? En dat terwijl er overal in de buurt hoger gelegen terreinen, ideaal voor bebouwing, te vinden waren. Omdat niemand zo achterlijk is, moet er wel een goede reden voor zijn. Die was er dan ook.

Proefboringen bij de Beatrixsluis in Nieuwegein (UT) toonden aan dat daar mogelijk resten van een 7000 jaar oude nederzetting in de grond zitten. Bij de proefboringen zijn voorwerpen en restanten gevonden die duizenden jaren oud zijn, maar ook recenter materiaal.

Een ArcheoHotspot bestaat uit drie elementen; een ArcheoLab, een ArcheoCommunity en een ArcheoScope. Binnen dit project worden verschillende ArcheoHotspots ontwikkeld waaronder één in het Universiteitsmuseum in Utrecht. Op 27 januari 2016 zal de pilot van start gaan. Er komt een speciale vrij toegankelijke plek binnen het museum waar de bezoeker gedurende de openingsuren van het museum op bezoek kan gaan bij de archeologen. Ook zullen er leuke activiteiten en evenementen plaatsvinden in de ArcheoHotspot. Het programma voor het komende halfjaar volgt zo snel mogelijk.

Conservator Karen Jeneson klaagde eerder dit jaar in NRC Handelsblad dat de Thermen in Heerlen niet onderdoen voor die in het Engelse Bath, maar dat het Thermenmuseum in Heerlen 15.000 bezoekers per jaar ontvangt tegen een miljoen in Bath. Daar moest ik aan denken toen ik las dat het Jorvik Viking Centre in het Noord-Engelse York 350.000 bezoekers per jaar trekt, een aantal waar Museum Dorestad niet aan tippen kan. Jaloers? Mwah.

De moedwillige vernielingen van het archeologische erfgoed in Palmyra en andere plaatsen in Syrië deden me denken aan een uitspraak van de Zweedse archeoloog Hjalmar Stolpe. Hij reisde in de negentiende eeuw naar Wijk bij Duurstede waar hij geschokt vaststelde dat de Nederlanders druk bezig waren om hun erfgoed op grote schaal te vernietigen.

Bouwvakkers vinden in de bouwput van de parkeergarage Vredenburg in Utrecht een stuk bot van een groot zoogdier. De projectorganisatie achter de verbouwing van het stationsgebied, CU2030 meldt dit. Vermoedelijk gaat het om een rib van een edelhert van zo'n 11.000 jaar oud.

Niet veel mensen zullen tijdens een bezoek aan de supermarkt aan de voedselvoorziening in Dorestad denken. Bij het zien van de rijen keurig verpakte producten doe ik dat wel. Er is namelijk een schril contrast tussen de grote sortering voedingsmiddelen die tegenwoordig in de rekken te vinden is en de beperkte verscheidenheid waarover men vroeger beschikte. Dat gold zelfs in het toen mondaine Dorestad dat handelsbetrekkingen onderhield met heel Noordwest-Europa en soms zelfs verder.

Binnenkort wordt het archeologische museum van Castellum Hoge Woerd eindelijk geopend. Centraal in dit museum staat De Meern 1, een schip uit de Romeinse tijd. Na jaren van conservatie wordt dit bijzonder schip eindelijk tentoongesteld aan het grote publiek. Het schip werd gevonden in 1997 in De Meern, bij Utrecht. Wereldwijd waren archeologen enthousiast: nog nooit was er een Romeins schip gevonden in een goede staat als deze. Eeuwenlang lag het verborgen in de Utrechtse bodem, nu is het eindelijk zichtbaar voor publiek.

Wie kent niet het verhaal van de beroemde gouden broche uit Dorestad die ooit in paniek tijdens een Vikingaanval in een waterput zou zijn geworpen? In gedachten zie ik een woeste horde die met getrokken zwaarden komt aanstormen, de nederzetting onder luid gejoel plat brandt en de bevolking in gevangenschap afvoert. Het klinkt allemaal heel spannend, maar er klopt niets van.

Vanwege nieuwe ontwikkelingen op het terrein waar ooit kasteel Ten Goye heeft gelegen, vroeg de gemeente Houten de archeologische werkgroep “Leen de Keijzer” om met behulp van prikonderzoek na te gaan of de contouren/fundamenten van het middeleeuwse kasteel in kaart kunnen worden gebracht. Het kasteelterrein ligt in het dorp ’t Goy, gemeente Houten.

Het aardige van het museum is dat er met enige regelmaat mensen binnenlopen met een expertise over de meest onverwachte aspecten. En dat was zeker het geval tijdens de expositie over handel en scheepvaart in de vroege middeleeuwen die de afgelopen maanden in Museum Dorestad te zien was. Dat trok nogal wat scheepsvolk. Mannen met baarden, zullen we maar zeggen. De één had ervaring met navigatie in het waddengebied, de ander wist alles van tuigage. Die kon je midden in de nacht wakker maken voor platte knopen, kikkersteken, vissersknopen, noem maar op.

Museum DOMunder uit Utrecht heeft woensdagavond  29 april in Londen de Museums + Heritage Awards for Excellence 2015 gewonnen in de categorie Internationaal.