Niet veel mensen zullen tijdens een bezoek aan de supermarkt aan de voedselvoorziening in Dorestad denken. Bij het zien van de rijen keurig verpakte producten doe ik dat wel. Er is namelijk een schril contrast tussen de grote sortering voedingsmiddelen die tegenwoordig in de rekken te vinden is en de beperkte verscheidenheid waarover men vroeger beschikte. Dat gold zelfs in het toen mondaine Dorestad dat handelsbetrekkingen onderhield met heel Noordwest-Europa en soms zelfs verder.

Vroege Middeleeuwen

Er zijn heel wat voedingsmiddelen die wij heel gewoon vinden, maar die de inwoners van Dorestad niet kenden. Er waren producten die in de Vroege Middeleeuwen in onze streken nog niet geconsumeerd werden, zoals rijst, sojaproducten, suiker, koffie en thee. Ook voedingsmiddelen uit de Nieuwe Wereld die pas na het einde van de vijftiende eeuw in onze streken werden geïntroduceerd, zoals paprika, maïs en aardappels waren uiteraard onbekend. Dus geen patat in Dorestad.

Voedingsgewoonten

In de handelshaven van Dorestad werden wel kostbare producten, zoals tarwe en wijn verhandeld, maar die kwamen voornamelijk bij de elite terecht. Voor de meeste mensen vormden gevulde soep en griesmeelpap de basis van de dagelijkse maaltijd. De voedingsgewoonten in onze streken vielen dan ook niet erg in de smaak bij de elite. Alcuin had er aan het einde van de achtste eeuw in ieder geval geen hoge pet van op. 'Prior Hadda verschaft je in Utrecht slechts voor één nacht honing, pap en boter, want in Frisia wordt geen olie of wijn voortgebracht.' Pas stroomopwaarts in het Rijnland was er 'groente voor de gasten, vis en brood in overvloed'.

Dieet

Er zijn verschillende redenen voor dit - in onze ogen - karige dieet. Om te beginnen waren de mogelijkheden voor voedselopslag beperkt, zodat men voornamelijk op seizoengebonden producten was aangewezen. Direct na de oogst en de slacht was er gedurende een korte periode voedsel in overvloed. Daarbuiten moesten voedingsmiddelen bewaard worden, bijvoorbeeld in opslagkuilen die zo goed mogelijk van de buitenlucht werden afgesloten.

Conserveren

In Dorestad zijn dergelijke kuilen in en rond verschillende woonstalhuizen gevonden. Dit opgeslagen voedsel moest tegen bederf geconserveerd worden. Vlees en vis werd gerookt, maar kon ook ingezouten worden. Ook boter werd met zout beter houdbaar.
Bovendien waren veel producten in onze streken nog onbekend. Met de ingrediënten die voorhanden waren, zouden best pasta’s of pizza’s of een broodje shoarma kunnen worden gemaakt, maar dergelijke gerechten waren gewoonweg onbekend.

Peperdure peper

Ten slotte waren er voedingsmiddelen die alleen maar in verre oorden groeien en op hun lange reis naar onze streken zouden bederven, zoals sinaasappels, bananen en ananas. Het transport was zo kostbaar dat niet bederfelijke waar hooguit was weggelegd voor de rijke elite, de bovenlaag die zich tarwebrood, wijn, olijfolie en exotische kruiden kon permitteren. Kruiden, zoals peper, waren dan ook letterlijk peperduur.