Een nieuwe studie heeft aangetoond dat een van de stenen van Stonehenge niet uit Wales komt, zoals lange tijd werd gedacht, maar uit het noordoosten van Schotland. Deze ontdekking biedt een nieuwe inkijk in de relaties tussen de neolithische bevolkingen op de Britse Eilanden.

Tekst: Rens van Maasakker

Wales

Archeologen zijn het er al ruim een eeuw over eens dat een groot deel van de stenen van Stonehenge afkomstig is uit Wales. Deze stenen werden over een afstand van ongeveer 200 kilometer naar de Salisbury Plain getransporteerd, waar het megalitische monument van Stonehenge zich bevindt. De nieuwe studie onthult echter dat een van de stenen, de zogenaamde 'altaarsteen', vervoerd is over een afstand van meer dan 750 kilometer, mogelijk vanaf de Orkneyeilanden.

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

Altaarsteen

De altaarsteen, die vijf meter lang is en zes ton weegt, is geen onderdeel van de beroemde trilithons van Stonehenge. Een Trilithon bestaat uit twee verticale stenen die een derde horizontale steen ondersteunen. De altaarsteen maakt daar dus geen deel van uit, aangezien dezeplat ligt en half begraven is in het hart van het monument. Van deze steen, gemaakt van oude rode zandsteen, werd altijd gedacht dat deze ook afkomstig zou zijn uit Pembrokeshire in Wales. De rest van de stenen werden daar namelijk gedolven. Het recente onderzoek, waarbij de chemische samenstelling en ouderdom van de mineralen in de steen zijn geanalyseerd, heeft echter aangetoond dat de steen afkomstig is van de Orkneyeilanden in het noordoosten van Schotland.

Belangrijke doorbraak

De bevinding dat deze steen zo’n enorme afstand heeft afgelegd, roept nieuwe vragen op over hoe de prehistorische bevolking van de Britse Eilanden erin slaagden deze kolos naar Stonehenge te vervoeren. Hoewel sommige wetenschappers speculeren dat de steen via zee is verplaatst, zijn er anderen die geloven dat een route over land waarschijnlijker is. Het over land slepen van de steen, hoewel moeilijk voor te stellen, zou volgens deze wetenschappers binnen het bereik van de neolithische technologie hebben gelegen.

Deze ontdekking verandert niet alleen de manier waarop we kijken naar Stonehenge, maar ook naar de bredere neolithische wereld. De vondst suggereert dat het monument niet alleen bekend was bij mensen in het zuiden van Engeland, maar ook bij bevolkingen in een veel grotere omtrek. Dit biedt nieuwe inzichten in de culturele en sociale netwerken van die tijd.