Middeleeuwen

De middeleeuwen is de benaming voor het tijdvak uit de Westerse geschiedenis tussen het einde van de oudheid en het begin van de vroegmoderne tijd. Hoewel er onder historici onenigheid bestaat over de precieze afbakening van de periode, worden de middeleeuwen traditioneel gesitueerd tussen de 5e en de 15e eeuw. Als beginpunt wordt vaak gekozen voor de plundering van Rome in 476, die het definitieve einde van het West-Romeinse Rijk betekende.

Vervolgens worden de middeleeuwen opgedeeld in drie afzonderlijke periodes:

  • Vroege Middeleeuwen (500-1000)
  • Hoge Middeleeuwen (1000-1250)
  • Late Middeleeuwen (1250-1500)

De periode van de middeleeuwen wordt onder meer gekarakteriseert door de opkomst van het christendom en de voorlopers van de moderne staten. Tevens vonden er in dit tijdsvak veel militaire conflicten plaats, waaronder de Honderdjarige oorlog tussen Engeland en Frankrijk (1337-1453). Met de opkomst van het humanisme en de renaissance in de 14e en 15e eeuw kwamen de middeleeuwen ten einde en begon de nieuwe tijd.

Het laatste overgebleven bouwwerk uit de Byzantijnse periode in Ankara, de Sint Clemens Kerk, staat op punt het te verdwijnen door de continuerende verstedelijking die plaatsvindt in de Turkse hoofdstad. Hoewel het een zeer belangrijk cultureel artefact is, is de kerk in puin door verwaarlozing en heeft het serieuze aandacht nodig.
Op 3 februari meldden we het al op de website: de IJsselkogge bij Kampen wordt gelicht! Gisteren was het eindelijk zover: succesvol werd het 15e-eeuwse koggeschip van de bodem van de IJssel getild. De lichting van het schip, waar sinds de ontdekking ervan in 2012 hard is aan gewerkt, werd bijgewoond door ruim 1000 belangstellenden en nationale en internationale media.
Ook in de Kop van Noord-Holland zijn er terpen. Het gebied dat nauw in contact met het water stond was een tijd veengebied en later waddengebied. In Den Helder is nog een “vluchtheuvel”. Naar de resten wordt momenteel onderzoek gedaan. De opgraving is een van de laatste mogelijkheden om meer te weten te komen over de geschiedenis van deze terp.
Tijdens graafwerkzaamheden kwam een Middeleeuwse greppel tevoorschijn. De opgraving vond plaats aan de Dullerstraat in Arnhem. Het opgraafwerk werd opgehouden door fundamenten van een fabriekje uit 1900.
In een delta- en kustlandschap zoals het Noord-Hollandse is de strijd tegen het water welhaast vanzelfsprekend aan de orde van de dag. Essentieel onderdeel daarvan vormt de dijkbouw, uiteraard ook voor archeologen belangrijk voer voor onderzoek.
Wijk bij Duurstede werd in het jaar 1300 gesticht op een nauwelijks bewoond drassig terrein waar eerder nog een rivier had gekronkeld. Wie bouwt er nu een nieuwe stad op zo’n plaats? En dat terwijl er overal in de buurt hoger gelegen terreinen, ideaal voor bebouwing, te vinden waren. Omdat niemand zo achterlijk is, moet er wel een goede reden voor zijn. Die was er dan ook.
In een gebied dat Incahuasi heet, ten zuiden van Lima, hebben archeologen voor het eerst quipu’s gevonden op een plek waar de koorden ook gebruikt werden. De quipu’s zijn namelijk gevonden in een oude opslagplaats en zijn 500 jaar oud.
In het noordwesten van China is een meer dan 1000 jaar oude sculptuur van een sfinx gevonden. De sfinx  is opgegraven in de Chinese provincie Ningxia, en stamt uit de tijd van de Tang dynastie (618-907). Het is niet de enige vondst die in het gebied gedaan is.
In Mexico City is een doorgang gevonden naar twee afgesloten kamers in de Templo Mayor. De kamers leidden mogelijk naar een tombe. De archeoloog Leonardo Lujan ontdekte de doorgang,  die leidt naar een rond platform waar vermoedelijk Azteekse leiders werden gecremeerd.
Door de lage waterstand is er in de Waal bij Gendt een scheepswrak ontdekt. Het wrak dateert mogelijk uit 1300 en komt  door de lage waterstand steeds verder bloot te liggen. Een dijkbewoner zag het wrak en waarschuwde de leden van de historische kring Gente.
Het teruggevonden kerkhof hoorde ooit bij de Sint Laurentiuskerk. Tijdens het beleg van Nieuwpoort in 1383 werden de kerk en omliggende woningen vernield, waarna het functioneerde als militair bolwerk. Het kerkhof raakte vergeten, totdat er plannen kwamen om op het terrein te gaan bouwen. Archeologisch vooronderzoek bracht de geheimen van het vergeten kerkhof aan het licht.
Sinds de zomer voeren archeologen onderzoek uit langs de rivier Groot Schijn in Deurne (BE). Sinds de start van de onderzoeken zijn een aantal interessante vondsten gedaan. De vondsten kunnen inzichten geven over hoe het leven was in het Middeleeuwse Deurne.