De Vikingen waren een verzameling van zeevarende middeleeuwse krijgers uit het huidige Zweden, Denemarken en Noorwegen. In de 9e tot 11e eeuw trokken ze ten strijde vanuit het huidige Scandinavië, waarbij ze grote delen van Europa plunderden, terroriseerden en koloniseerden. Wie waren de Vikingen?

Opkomst

Rond 800 voeren strijders uit de nu Scandinavische gebieden over de zee richting Noord-Europa en koloniseerden er grote gebieden. Een reden zou zijn dat het eigen gebied overbevolkt raakte, maar ook de roem en buit zouden ze trekken. De Vikingen gaven de voorkeur aan verassingaanvallen op nietsvermoedende dorpen, maar plunderden ook regelmatig kloosters en kerken vanwege de schatten die er te halen vielen. In 793 vielen ze het klooster het Britse Lindisfarne aan. Dit klooster in de Engelse noordkust stond in het voor de Britten Heilige Land. Deze godslastering was zo’n shock dat deze aanval wordt gezien als het begin van het ‘Viking-tijdperk’.

Religie

De religie van de Vikingen vindt haar wortels in de Germaanse religie. Hun volksverhalen of saga’s waren rijk aan wezens, zoals elfen, trollen en dwergen. Het was een polytheïstische godsdienst, met tientallen verschillende goden. De goden van de Vikingen waren eveneens strijders. Zo hadden ze Thor, de god van de donder. De belangrijkste god was Odin. Hij heerste over het hiernamaals voor strijders, het Walhalla. De Vikingen geloofden dat men alleen het Walhalla kon bereiken door te sterven in de strijd. Dit was een extra reden om moed te tonen op het slagveld.  

Rond de 10e eeuw bekeerden de meeste Scandinaviërs zich tot het christendom. Dit gebeurde in sommige gebieden gedwongen door bekeerde leiders, zoals Harald Blauwbaard. De bekering tot het christendom zorgde ervoor dat de religie van de Vikingen langzaam uitstierf.

Samenleving

In het algemeen na één of twee expedities (of plundertochten) ging een Viking ‘met pensioen’ en werd dan vaak opgevolgd door zijn zoon. In hun thuisland, het huidige Denemarken, Zweden of Noorwegen, leefden de Vikingen voornamelijk van de landbouw, maar ook van de jacht en visserij. Ze waren verenigd in stammen met een stamhoofd. Kinderen leerden al vroeg om te vechten. In plaats van les in lezen of schrijven, kregen ze training in roeien, zwemmen en paardrijden. Zodra een kind een wapen kon dragen leerde hij speerwerpen en zwaardvechten. Vrouwen hielden de boerderij gaande als de mannen op expeditie waren. Vergeleken met hun seksegenoten in de rest van Europa, bezaten vrouwen in Scandinavië relatief veel vrijheden. Zo konden ze zelf scheiden en land bezitten.

---

ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!

---

Ondergang

Er waren een aantal processen die hebben geleid tot het einde van de plunderingen van de Vikingen. In de tiende eeuw hadden veel Vikingen zich permanent gevestigd in de door hen veroverde gebieden, met name in Normandië en de Britse Eilanden. Hier gingen ze in de loop der jaren grotendeels op in de lokale bevolking. Anderen keerden terug naar hun thuisland, het huidige Denemarken, Zweden of Noorwegen. Deze landen werden steeds meer op zichzelf staand. Bovendien keerden veel tot het christendom bekeerde Vikingen zich af van de plundertochten. Ook konden Europese staten zich beter verdedigen tegen invallen, doordat zij zich verenigden. En zo versplinterde de verzameling strijders mettertijd.

Nalatenschap

De Viking Leif Eriksson was de eerste Europeaan die Noord-Amerika bereikte. Rond 1000 kwam zijn expeditie aan op Newfoundland, in het huidige Canada. Hier stichtte hij de nederzetting Leifsbúdir vlakbij de plaats L'Anse aux Meadows, waar in de jaren 60 resten van zijn gevonden. Archeologen vonden onder meer houten funderingen met turf uit de 11e eeuw en scheepsmaterialen, die hier waarschijnlijk geproduceerd werden.

Naast hun saga’s, drukten de Vikingen ook hun stempel op diverse Europese talen, zoals het Engels en Nederlands. Zo zijn de donderdag en vrijdag vernoemd naar de Vikinggoden Thor en Frigg. Doordat de Vikingen zich vermengden met de Europese volken, leeft hun DNA nog steeds voort in sommige Noord-Europeanen.