Grootste massagraf van Europa ontdekt in Duitsland

In de Duitse stad Neurenberg hebben archeologen een pestmassagraf ontdekt. Het gaat om acht grafkuilen met daarin rond de 1.000 pestdoden uit de late vijftiende tot vroege zeventiende eeuw. Mogelijk is dit het grootste pestmassagraf dat ooit is gevonden in Europa.

Tekst: Floor Noordeman

Pestdoden haastig begraven

Tijdens opgravingen voor geplande werkzaamheden in de stad, ontdekten archeologen het massagraf vol met de skeletten van volwassenen, kinderen en baby’s. In het graf werden ook potscherven en zilveren munten gevonden. Koolstofdatering koppelde de doden aan een van de lokale pestuitbraken in de periode 1622-1634. Erfgoedspecialist Melanie Langbein noemt de vondst ongelooflijk. "We hebben nog nooit zo’n ontdekking gedaan. Eerlijk gezegd had niemand gedacht dat dit mogelijk was. De locatie is van enorm belang voor de stad Neurenberg."

Doordat de skeletten dicht op elkaar zijn begraven moesten de archeologen de opgraving vanaf een geïmproviseerde brug boven de grafkuilen uitvoeren.

In Terra Veritas.

Bovendien wijst de hoge dichtheid van de grafkuilen volgens Langbein op een haastige begraving van de doden. Ook zijn in het massagraf veel skeletten in zittende houding aangetroffen. “Deze mensen werden niet begraven op een van de aangewezen pestbegraafplaatsen van de stad. Dit betekent dat hier een groot aantal doden snel begraven moest worden, zonder rekening te houden met de christelijke begrafenispraktijken.” Volgens dit ritueel moest de overledene met de voeten naar het oosten begraven worden. Zo kon de overledene de komst van Jezus Christus aanschouwen op de dag des oordeels. Tussen de lichamen die liggend werden begraven waren skeletten van kinderen en baby’s geduwd, elke laag met doden was gescheiden met een dunne laag zand.

Omdat de pest zo besmettelijk was en de zieken snel na elkaar overleden, was er haast bij hun begraving geboden.

In Terra Veritas.

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

Massagraf met acht kuilen

Het massagraf bestaat uit acht kuilen, waarvan er tot nu toe drie volledig zijn uitgegraven. Een van de kuilen bevatte maar liefst 280 lichamen. Aan de sporen van grafschending konden de archeologen echter zien dat er vroeger meer lichamen in het graf waren gelegd. Ook bij een andere kuil twijfelen de archeologen aan het aantal overledenen Een deel van de skeletten werd namelijk weggevaagd door een nabije bomexplosie tijdens de Tweede Wereldoorlog. De botscherven van de weggevaagde skeletten werden namelijk teruggevonden tijdens het onderzoek.

Sommige van de skeletten hebben een groene tint door blootstelling aan gieterijzand. Dit was een bijproduct van de metaalindustrie die door de eeuwen heen rondom de plaats van de graven was gevestigd.

In Terra Veritas.

Toch is de staat van de 1.000 tot nu toe getelde skeletten volgens antropoloog Florian Melzer geen belemmering voor het geplande onderzoek. "De skeletten zijn in zeer goede staat voor onderzoek, ondanks de vernietiging die heeft plaatsgevonden.”

Het grootste massagraf van Europa

Volgens Melzer geven de gevonden botten van volwassen mannen en vrouwen en minderjarigen een goed voorbeeld van de plaatselijke samenleving tijdens de Dertigjarige Oorlog. "We kunnen de leeftijd en het geslacht van de overledene aan de hand van de botanalyse bepalen, en we kunnen een inzicht krijgen in het voorkomen van verschillende soorten kanker en genetische mutaties." Naar verwachting zal het aantal gevonden skeletten in de komende weken de 1.500 overschrijden terwijl de opgravingen doorgaan. Het lijkt erop dat de opgraving in Neurenberg het grootst opgegraven massagraf van Europa is.