Turkse archeologen pleiten voor betere bescherming van de eeuwenoude Adamkayalar (Mannen van Steen). Dit is een verzameling van stenen beelden van mensen die zijn uitgehakt in de wanden van een ravijn in Zuid-Turkije. Deze bijzondere beelden zijn steeds vaker het doelwit van vandalisme.

Tekst: Giuseppe Boccucci

Schattenjagers

De Adamkayalar bevinden zich in een ravijn in de zuidelijke Turkse provincie Mersin. Deze afgelegen ligging heeft eraan bijgedragen dat de beelden relatief goed bewaard zijn gebleven. Sinds 2015 is de moeilijk toegankelijke locatie echter meerdere keren bezocht door schattenjagers, die in hun zoektocht naar waardevolle archeologische objecten meerdere vernielingen hebben aangericht.

Hoewel er nog geen waardevolle objecten zijn gestolen bij de beelden, moeten de Adamkayalar volgens Murat Durukan van de universiteit van Mersin toch beter beschermd worden. De beelden zijn volgens de archeoloog niet alleen van zeldzame waarde voor Turkije, maar ook voor de rest van de wereld. De goede staat waarin de beelden verkeren én het vakmanschap waarmee de beelden zijn gemaakt zijn zeer uitzonderlijk. Daarnaast stelt Durukan dat de Adamkayalar een onbenut economisch potentieel hebben. Met een beetje bescherming en onderhoud zouden de beelden een nieuwe toeristische bestemming kunnen vormen. De Adamkayalar verdienen volgens de archeoloog daarom de monumentenstatus, met bijpassende bescherming.

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

​​​​Herdenking van dode heersers

Archeologen gaan ervan uit dat de Adamkayalar de heersende families van de oude stadstaat Olba afbeelden. De staat ontstond in de Griekse oudheid en werd bestuurd door priesters. In de eerste eeuw moesten de priesters plaatsmaken voor Romeinse bestuurders en in de zevende eeuw raakte de streek in verval door aanvallen van de uit Arabië afkomstige Omayyaden.

De Adamkayalar bestaan uit ruim negentien stenen beelden van mannen, vrouwen, kinderen en enkele dieren. Ze zijn verspreid over negen nissen die op twee verschillende plekken in het ravijn zijn gemaakt. De beelden zijn zo opgesteld in de nissen dat ze ieder een ander verhaal of ritueel uitbeelden.

De beelden zouden een belangrijke rol hebben gespeeld bij de herdenking van de doden in Olba. Dit verband met de doden is mogelijk de reden dat de Adamkayalar op zo’n afgelegen plek zijn gemaakt. De bewoners van Olba wilden mogelijk een rustige plek om hun overleden heersers te herdenken.

Bij elk beeld is een inscriptie te vinden waarin vermeld wordt welke belangrijke figuur er was overleden. Het maken van één van deze beelden duurde vaak zo’n 250 jaar. Zo zijn er ook beelden die pas werden voltooid in de tijd van het Romeinse bestuur over Olba. Dit nieuwe bestuur zorgde voor Romeinse architectonische invloeden bij het maken van de later gebouwde beelden.