De mens en zijn prooidieren door de jaren heen.
Dr. Miki Ben Dor
Aten onze voorouders (bijna) alleen maar vlees?
Onderzoekers van de Universiteit van Tel Aviv beweren dat - voor het begin van de eerste landbouwrevolutie zo’n 10.000 jaar geleden - verschillende menssoorten zoals de Homo habilis, Homo erectus en de moderne mens, gezamenlijk 2 miljoen jaar aan de top van de voedselketen stonden. Men leefde voornamelijk van de jacht op groot wild, zoals mammoeten. Pas tegen het einde van de steentijd, toen dit soort grote dieren op grote schaal begonnen uit te sterven, namen mensen meer plantaardig voedsel op in hun dieet. Ze breidden hun dieet zo steeds verder uit, totdat ze uiteindelijk geen andere keus hadden dan het domesticeren van planten en dieren.
Hoofdonderzoeker Dr. Ben Dor en zijn collega’s claimen 25 onafhankelijke bewijzen te hebben gevonden om hun bewering te ondersteunen. Ze hebben deze bewijzen gevonden door ongeveer 400 verschillende onderzoeken te bestuderen van verschillende wetenschappelijke disciplines. Elk van deze studies hield zich bezig met dezelfde centrale vraag: ‘Waren mensen in de steentijd voornamelijk carnivoren of juist omnivoren?’ Daarnaast verzamelden ze archeologisch bewijs, door bijvoorbeeld onderzoek te doen naar de botstructuur van de prehistorische mens, of door het soort stenen gereedschap te onderzoeken dat in verschillende prehistorische periodes werd gebruikt.
Evolutionair bewijs
“Een prominent voorbeeld [van een bewijs van de theorie dat mensen voornamelijk vlees aten] is het zuurgehalte van de menselijke maag van de moderne mens” verklaart Ben Dor. “Het zuurgehalte van onze maag is hoog vergeleken met dat van andere omnivoren en zelfs vergeleken met dat van jachtdieren. Een ander voorbeeld is het feit dat ons lichaam vet opslaat als een relatief klein aantal grote vetcellen. De lichamen van de meeste omnivoren slaan daarentegen vet op als een groot aantal kleine vetcellen.”
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine, meer weten over dit prachtige magazine? Klik hier!
Door de structuur van prehistorische mensenbotten te bestuderen, hebben Ben Dor en zijn collega’s ook kunnen vaststellen dat ze afkomstig zijn van mensen die voornamelijk leefden van het vlees van dieren met een hoog vetgehalte. Dit is vergelijkbaar met het dieet van sociale roofdieren (zoals leeuwen en hyena's) van vandaag de dag, wat dus de theorie ondersteunt dat de mens ook als sociaal roofdier leefde.
Ook de archeologische vondsten van stenen gereedschap lijken erop te wijzen dat de mens 2 miljoen jaar geleden vooral van de jacht leefde. Uit een periode van 2 miljoen jaar vinden we voornamelijk hetzelfde soort (jacht)gereedschap terug, terwijl we uit de tijd van de landbouwrevolutie veel verschillende soorten gereedschap terugvinden.
Waarom is dit niet uit eerder onderzoek gebleken?
Volgens de onderzoekers is bij eerder onderzoek naar de voedselbronnen van de prehistorische mens, hun dieet vaak gereconstrueerd op basis van het dieet van jager-verzamelaars uit de 20ste eeuw. Dit zou echter niet nuttig zijn, aangezien deze stammen in een totaal ander ecosysteem leefden dan in de steentijd. Jager-verzamelaars uit 20ste eeuw konden hierdoor niet op hetzelfde groot wild jagen als hun voorouders in de steentijd.
Ben Dor: “Jagen op grote dieren is niet zomaar iets dat je in een middagje leert. Het vergt veel kennis en ervaring. Leeuwen en hyena’s doen er bijvoorbeeld vele jaren over om het te leren. Het groot aantal restanten van grote dieren, die gevonden zijn bij talloze archeologische opgravingen, zijn duidelijk het gevolg van een grote expertise onder mensen op het gebied van jagen. Veel wetenschappers die onderzoek doen naar het uitsterven van grote dieren, denken bovendien dat de mens hier een belangrijke rol in heeft gespeeld.”
Controversieel onderzoek
Ben Dor en zijn collega’s zijn ervan op de hoogte hoe controversieel de conclusies van hun onderzoek zijn. Tot nu toe gingen wetenschappers er namelijk van uit dat de mens zijn evolutionaire voorsprong grotendeels te danken heeft aan het feit dat we zowel plantaardig als dierlijk voedsel kunnen verteren. Uit dit onderzoek blijkt echter dat plantaardig voedsel pas tegen het einde van de steentijd een substantieel onderdeel werd van ons dieet. Tot die tijd heeft de mens voornamelijk als carnivoor geleefd. Dit heeft er volgens de onderzoekers toe geleid dat de mens zich over de hele wereld heeft kunnen verspreiden. Dieren met een (grotendeels) plantaardig dieet moeten zich meer aanpassen aan hun omgeving, om verschillende soorten planten te kunnen verteren. Dieren met een carnivoor dieet hoeven zich minder aan te passen aan hun omgeving.
Bronnen: American Journal of Physical Anthropology, Eurekalert.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine, meer weten over dit prachtige magazine? Klik hier!
