Het anti-uitdrogingsmechanisme gezien vanuit de lucht.
Dr. Sébsatien Rey, CC BY-SA 4.0, via British Museum.
Resten ontdekt van constructie die Soemeriërs redde van uitdroging
In de oude stad Girsu, gelegen nabij het huidige Nasiriyah in Zuid-Irak, zijn stenen restanten gevonden van een 4.000 jaar oud mechanisme om uitdroging tegen te gaan. Het behoorde tot een 19 kilometer lang kanaal dat door de Soemeriërs was aangelegd. De Soemeriërs gebruikten het kanaal om het water vanuit de rivier de Eufraat naar landinwaarts gelegen landbouwgebieden te leiden. De kanalen waren dus van levensbelang voor de Soemeriërs, maar droogden vanwege het hete en droge klimaat vaak uit. Met een bijzondere constructie probeerden de Soemeriërs de uitdroging van deze belangrijke kanalen zo veel mogelijk te voorkomen.
Tekst: Giuseppe Boccucci
Opmerkelijke constructie
De stenen constructie werd al ruim een eeuw geleden ontdekt, maar toen werd er vanuit gegaan dat het ging om de resten van een tempel met een ongebruikelijke vorm. Sinds 2019 doet het British Museum weer actief archeologisch in Girsu. De bijzondere structuur kwam opnieuw in beeld met behulp van dronebeelden. Met dit recente onderzoek zijn de archeologen achter de werkelijke functie gekomen van het opmerkelijke bouwwerk.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Het mechanisme bestaat uit twee symmetrische bakstenen constructies. Beide constructies zijn ruim 40 meter lang en 3 meter hoog. Ze hebben daarnaast twee tegenover elkaar liggende bochten die 10 meter breed zijn. Deze twee bochten vormden een versmalling in het kanaal. Boven op deze versmalling was ook een brug gebouwd, die mogelijk de oudste opgegraven brug ter wereld is.
Digitale reconstructie van hoe de constructie in Girsu eruit zou hebben gezien.
The Girsu Project, CC BY-SA 4.0, via British Museum.
Uitgevonden uit bittere noodzaak
Het symmetrische bouwwerk versmalde een kanaal van dertig naar slechts vier meter. In deze versmalling zou het water sneller gaan stromen, omdat een grote hoeveelheid water in een kleine ruimte geduwd werd. Het gevolg hiervan was dat het kanaal door het snelstromende water veel langzamer zou uitdrogen. Volgens de archeologen is de vondst van dit bouwwerk uniek. Er zijn namelijk geen andere voorbeelden bekend van een dergelijk bouwwerk dat vóór de achttiende eeuw is gebouwd.
Sébastien Rey, die aan het hoofd van het project in Girsu staat, verklaarde dat de Soemeriërs deze constructie uit pure noodzaak hebben gebouwd. De in Girsu opgegraven Soemerische kleitabletten spreken van een watercrisis en een ultieme poging om zich als beschaving te kunnen redden.
Kaart van de Soemerische beschaving (4.000-3.000 v.Chr.) met enkele belangrijke steden. De groene stip toont ongeveer de ligging van Girsu.
Publiek domein, via Wikimedia Commons.
Water speelde in de beschaving van de Soemeriërs een zeer belangrijke rol. Deze stedelijke beschaving ontstond ongeveer 5.000 jaar geleden in Mesopotamië en was sterk afhankelijk van irrigatiekanalen. Deze kanalen leidden water vanuit de Eufraat en Tigris naar de landbouwgebieden. De Soemeriërs geloofden dat het belangrijk was om hun goden tevreden te houden met offers, om ervoor te zorgen dat de kanalen niet uitdroogden. Toen de inwoners van Girsu geloofden dat ze door hun goden in de steek waren gelaten, werd het mechanisme gebouwd om uitdroging tegen te gaan. Met dit bouwwerk hebben de Soemeriërs dus het voortbestaan van een belangrijke levensbron, en dus ook hun beschaving, veilig weten te stellen.
