Enkele van de gevonden schelpjes
A. Bouzouggar, INSAP, Marokko.
Archeologen hebben mogelijk oudste sieraden ooit in Marokko gevonden
Ongeveer 142.000 jaar geleden verzamelden groepen jager-verzamelaars in Noord-Afrika kleine schelpjes, boorden er gaatjes in en haalden er een touwtje doorheen. De jager-verzamelaars droegen deze zelfgemaakte sieraden vervolgens in het haar, op het lichaam of op kleren. Althans, dat beweert een internationaal team van archeologen in het wetenschappelijke tijdschrift Science Advances. Als de datering van het team klopt, dan zouden deze vondsten de oudst bekende sieraden ter wereld zijn.
Archeologen troffen de schelpjes aan in een grot in de buurt van Essaouira, een stad aan de westkust van Marokko. Hier werden tussen 2014 en 2018 opgravingen uitgevoerd, waarbij niet alleen de 33 doorgeprikte schelpjes werden gevonden, maar ook stenen gereedschap, houtskool afkomstig van kampvuren en fragmenten van gazelle-, gnoe- en zebrabotten.
ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!
Hoe is het gedateerd?
Om de vondst te dateren hebben de onderzoekers stukjes van minerale afzettingen onderzocht, zoals stalagmieten en stalactieten, die zich in ongeveer dezelfde periode hebben gevormd als de grondlaag waarin de archeologische voorwerpen zijn aangetroffen. Ze maakten hiervoor gebruik van een zogenoemde uranium-thoriumdatering. Hierbij wordt gekeken naar de kleine hoeveelheid uranium-isotopen die aanwezig zijn in de afzettingen. Uranium-isotopen vervallen in de loop der jaren naar thorium-isotopen. Aan de hand van hoeveel uranium er is vervallen tot thorium, kan een grove schatting worden gemaakt hoe oud een mineraal is. Op basis hiervan concludeerden de onderzoekers dat de afzettingen ongeveer 142.000 jaar oud waren. Als dit klopt, zouden de sieraden zo’n 10.000 tot 20.000 jaar ouder zijn dan de voorheen oudst bekende sieraden.
Twijfels
Aangezien het team zich bij de datering alleen op een uranium-thoriumdatering heeft gebaseerd, wordt de bewering dat men de oudste sieraden ooit heeft gevonden in twijfel getrokken door andere onderzoekers. Volgens geoloog Richard Roberts, van de Australische Universiteit van Wollongong, zouden er eerst nog andere dateringsmethodes uitgevoerd moeten worden voordat hij de bevindingen van het onderzoek accepteert.
Belangrijke ontwikkeling voor de mens
Of het nu de oudste sieraden ooit zijn of niet, het staat vast dat Noord-Afrika een grote rol heeft gespeeld bij de ontwikkeling van het gebruik van symbolen door de vroege mens. Vergelijkbare schelpjes zijn namelijk op veel plekken in deze regio gevonden. “Het dragen van sieraden heeft te maken met het ontmoeten van vreemdelingen”, vertelt archeoloog Steven Kuhn van de Universiteit van Arizona in een interview met Science. “Het heeft te maken met het uitbreiden van je sociale netwerk.” Door je met specifieke sieraden te onderscheiden, kunnen anderen namelijk direct zien tot welke stam je behoort, zo gaat de theorie.
Er zijn echter ook andere theorieën over de vraag waarom de vroege mens begon met sieraden te dragen. Antropoloog Polly Wiessner van de Staatsuniversiteit van Arizona beweert juist weer dat het gebruik van sieraden te maken had met het versterken van sociale netwerken. Zo konden ze als gift aan mede-stamleden gegeven worden en gebruikt worden voor “persoonlijke versiering om jezelf mooier te maken, om een partner te bemachtigen of je sociale status te verhogen”, aldus Wiessner.
Bronnen: Science, Science Advances.
