De slangenstok bleef in het moeras duizenden jaren goed bewaard
Satu Koivisto
4.400 jaar oude slangenstok was mogelijk staf van Finse sjamaan
Bij het plaatsje Järvensuo in het zuidwesten van Finland is een ca. 4.400 jaar oude houten stok van 53 centimeter lang gevonden, met de vorm van een slang. Archeologen vermoeden dat hij als staf gebruikt werd door sjamanen tijdens religieuze rituelen. De stok is gevonden in een moeras, waardoor het hout ruim vier millennia goed bewaard bleef.
“Mijn collega vond hem vorige zomer [in 2020]” vertelt de Finse archeoloog Satu Koivisto in een interview met NBC News. “Ik dacht in eerste instantie dat ze een grapje maakte, maar toen ik de slangenkop in het echt zag, gaf het me rillingen.” Een dergelijke vondst is namelijk nog niet eerder gedaan in Finland. Wel zijn er al eerder in Finland en Zweden rotstekeningen aangetroffen uit de periode 5.200 – 1.500 v.Chr., waarop slangen en mensen met een staf in hun hand worden afgebeeld.
ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!
Religieus symbool?
“Het [slangen]figuur beeldt op een natuurgetrouwe manier een ringslang (Natrix natrix) of een Europese adder (Vipera berus) af” schrijven Koivisto en co-auteur Antti Lahelma in het artikel dat hierover verscheen in Antiquity. Het is bekend dat adders een belangrijke rol speelden in de Finse mythologie. Ook geloofden sommigen dat sjamanen zich in slangen konden veranderen. Deze religieuze opvattingen komen echter uit een veel later stadium van de Finse geschiedenis. De eerste historische bronnen hierover stammen uit de 16de eeuw na Christus. Een direct verband tussen de houten stok en middeleeuwse Finse mythologie is dan ook niet te leggen. Desalniettemin zou het kunnen dat de slang, als belangrijk religieus of mythologisch symbool, verder teruggaat dan we voorheen dachten. “Ondanks dat het tijdsinterval tussen de twee immens groot is, is alleen al de kans op continuïteit enerverend. Hebben we een sjamanenstaf uit het stenen tijdperk gevonden?” aldus Lahelma.
Vissersgemeenschap
Opgravingen bij de moeraslanden bij Järvensuo hebben afgelopen tijd meerdere archeologische vondsten opgeleverd van organisch materiaal. Zo is er houten gereedschap gevonden met een handvat in de vorm van een beer, alsook houten peddels en een visnet. De archeologen denken dat hier in de late steentijd een vissersgemeenschap heeft gewoond. Met verdere opgravingen hopen de archeologen nog beter in kaart te kunnen brengen wat voor gemeenschappen hier destijds geleefd hebben.
Bronnen: Antiquity, Live Science, NBC News.
