In het noordwesten van Saoedi-Arabië hebben archeologen een grote fortificatie uit de bronstijd ontdekt van 4.000 jaar geleden. Het bouwwerk bestond uit een ommuring van de oase van Khaybar, was 14,5 kilometer in omtrek en had maar liefst 180 bastions. Hiermee is Khaybar een van grootste ommuurde oases van Saoedi-Arabië. De onderzoekers vermoeden dat de muur was gebouwd als verdedigingswerk tegen plunderende nomaden.

Tekst: Thomas van Roijen

Groter dan gedacht

De ommuring was 2,4 meter dik en 5 meter hoog. Vandaag de dag staan er verspreid om de oase nog restanten van de muur die bij elkaar ongeveer 6 kilometer lang zijn. Ook zijn er nog 74 ruïnes van de bastions rond de oase te vinden. Onder andere via bodemonderzoek, satellietbeelden en opgravingen ontdekten de archeologen meer sporen van de ommuring in het landschap. Zo kwamen ze erachter dat de originele fortificatie van 4.000 jaar geleden veel groter was dan de huidige restanten deden vermoeden.

Wie bouwde de muur?

Via koolstofdatering van een aantal muurresten konden de onderzoekers achterhalen dat de fortificatie tussen 2.250 en 1.950 v.Chr. werd gebouwd. Net als andere ommuurde oases uit de bronstijd brengt het bouwwerk bij Khaybar de overgang van nomadische gemeenschappen naar sedentaire gemeenschappen in kaart in de regio. Volgens de archeologen waren de eerste bewoners van de oase waarschijnlijk rondtrekkende herders die zich vanwege de watervoorraad in het gebied vestigden. In eerste instantie om het vee te voorzien van water maar op den duur ook voor het verbouwen van gewassen.

In de directe omgeving van de oase was geen andere waterbron te vinden, wat het huidige Khaybar een begeerde locatie maakte. De onderzoekers gaan er dan ook vanuit dat de oasegemeenschap de ommuring en de bastions bouwde om hun waterbron en nederzetting te verdedigen tegen plunderende nomaden.

---

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

---

Volgens de archeologen moet de gemeenschap van de nederzetting uit een paar honderd mensen hebben bestaan om de omvangrijke ommuring te bouwen. Ook moeten er één of meerdere leiders zijn geweest die de bouw van de fortificatie aanstuurden. Verder onderzoek is echter nodig om te achterhalen wie de inwoners van de nederzetting precies waren en of ze contact hadden met andere gemeenschappen van ommuurde oases in de regio.

Joodse forten

De muur uit de bronstijd bleef waarschijnlijk een paar eeuwen staan voordat hij in verval raakte. De forten die tegenwoordig zijn te zien rond de oase waren gebouwd door een Joodse gemeenschap, die tot de zevende eeuw in Khaybar leefde. Wanneer de Joodse gemeenschap zich precies vestigde in het gebied is onbekend. In 641 werden de Joden uit Khaybar verdreven door kalief Omar I, die na de dood van Mohammed de nieuwe heerser over het Arabische Rijk werd.