Een kleitablet dat het verhaal van de Vloed van Girgamesj vertelt
British Museum
Werd ‘nepnieuws’ gebruikt in het verhaal van de Ark van Noach?
De 3000-jaar oude kleitabletten die het verhaal van de Vloed van Gilgamesj vertellen, kunnen op verschillende manieren worden geïnterpreteerd. Dit meldt een academicus van Cambridge. Er wordt geloofd dat deze kleitabletten de inspiratie waren voor het verhaal van de Ark van Noach. In het specifiek gaat het om negen zinnen die verschillende betekenissen kunnen hebben. Dit zou een vroeg voorbeeld zijn van het nu veelvoorkomende ‘nepnieuws’.
Dubbelzinnige taal
Het nieuwe onderzoek dat de kleitabletten analyseert, is gedaan door Dr. Martin Worthington, een Assyrioloog die gespecialiseerd is in Babylonische, Assyrische en Sumerische grammatica, literatuur en geneeskunde. Volgens hem zou de Babylonische god Ea dubbelzinnige taal hebben gebruikt in het verhaal. Dr. Worthington geeft aan: "Ea bedriegt de mensheid door nepnieuws te verspreiden. Hij vertelt de Babylonische Noach om zijn volk te beloven dat voedsel uit de lucht zal regenen als ze hem helpen de ark te bouwen. Wat de mensen zich niet realiseren, is dat Ea's boodschap een truc is: de woorden die hij gebruikt, kunnen op meerdere manieren worden verstaan. De woorden lijken op elkaar in uitspraak, maar betekenen iets heel anders. Zoals in het Engels “ice cream” en “I scream”.”
Hoewel Ea's boodschap een regen van voedsel lijkt te beloven, waarschuwt de verborgen betekenis voor de zondvloed. Zodra de ark is gebouwd, treedt Noach en zijn familie aan boord en overleven met een verzameling van dieren. Alle anderen verdrinken.
Dr. Worthington legt uit: "Ea gebruikt een verbale truc bestaande uit negen zinnen die op verschillende manieren kunnen worden begrepen en fonetisch identiek zijn. Naast de overduidelijke positieve belofte van eten, vond ik meerdere negatieve beloftes die waarschuwen voor de naderende catastrofe. Ea is duidelijk een meester-woordsmid die in staat is meerdere betekenissen te verwerken in één dubbelzinnige uiting."
Cake of zondvloed
Twee van de negen regels uit het vloedverhaal in het Babylonisch zijn: “ina šēr (-) kukkī. Ina lilâti ušaznanakkunūši šamūt kibāti.” De positief klinkende interpretatie hiervan is: “Bij het ochtendgloren zullen er kukku-cakes zijn. 's Avonds zal hij tarwe op u laten regenen.” Een negatieve interpretatie is: “Door middel van bezweringen. Door middel van wind-demonen zal hij op u regenen zo dik als (korrels van) tarwe.” Een andere negatieve interpretatie is: “Bij het ochtendgloren zal hij op u duisternis laten regenen. Bij schemering zal hij op u regenen zo dik als (korrels van) tarwe.”
Er zijn dus verschillende interpretaties mogelijk voor dit verhaal, waardoor Ea de bevolking voorliegt. Zo is nepnieuws niet alleen een modern fenomeen op Facebook, maar duizenden jaren geleden gebeurde dit ook al, dan wel door een god en op kleitabletten.