Archeologen leggen botten en steentijdgereedschappen bloot tijdens de opgravingen bij Scarborough

Archeologen leggen botten en steentijdgereedschappen bloot tijdens de opgravingen bij Scarborough

University of Chester

‘Uitzonderlijk goed bewaarde’ jager-verzamelaarsnederzetting gevonden in Engeland

Engelse archeologen hebben in North Yorkshire restanten gevonden van een nederzetting uit de steentijd, die in ‘uitzonderlijk goede staat’ verkeren. Deze nederzetting werd destijds bewoond door een kleine gemeenschap van jager-verzamelaars, die aan de vondsten te oordelen op een breed scala aan dieren joeg. Dit wijst er volgens de archeologen op dat deze gemeenschap (in tegenstelling tot wat vaak over prehistorische samenlevingen wordt gedacht) niet ‘worstelde om te overleven’, maar er juist een gevarieerd dieet op nahield.

Een team van archeologen van de universiteiten van Manchester en Chester ontdekte de nederzetting vlak bij Scarborough, aan de noordoostkust van Engeland. Naar schatting zijn de resten van de nederzetting zo’n 10.500 jaar oud, waarmee ze dus stammen uit het Mesolithicum (de middensteentijd). Destijds lag dit dorpje waarschijnlijk aan de kust van een klein eilandje in een meer. In de millennia daarop werd dit meertje geleidelijk aan opgevuld met turfafzettingen, die ook de resten van de nederzetting bedolven. Dit turf heeft vervolgens het natuurlijke afbraakproces vertraagd, wat verklaart waarom de vondsten zo goed bewaard zijn gebleven.

In ongebruikelijk goede staat

Tijdens de opgravingen kwam dan ook een grote hoeveelheid artefacten naar boven, waaronder dierenbotten, jachtinstrumenten en gereedschappen. Daarbovenop troffen de onderzoekers ook zeldzame aanwijzingen van houtsnijwerk aan. Nick Overton, archeoloog bij de University of Manchester, uit zich in een persbericht zeer enthousiast over de vondst: “Het is vrij ongebruikelijk dat we zulk oud materiaal in zo’n goede staat aantreffen. Het Mesolithicum in Groot-Brittannië was nog voor de introductie van aardewerk en metalen, dus het vinden van organische materialen (…) is ongelofelijk belangrijk voor het reconstrueren van de levens van de mensen van toen.”

De punt van een gewei, waar weerhaken in zijn gesneden

De punt van een gewei, waar weerhaken in zijn gesneden

University of Chester

‘Etensresten’ met zorg weggewerkt

Het grootste deel van de ontdekte gereedschappen en wapens was gemaakt van steen, botten of geweien. Hierbij viel het de archeologen op dat een sommige wapens van botten of geweien versierd waren. Volgens de onderzoekers wijzen de sporen erop dat men destijds deze gedecoreerde wapens destijds uit elkaar heeft gehaald en er vervolgens op rituele wijze afstand van heeft gedaan aan de kust van het eiland. Verder wijzen den locaties van de gevonden dierenbotten erop dat ze destijds bewust in de moerasgebieden van het eiland zijn achtergelaten. Dit alles suggereert dat men hier in de middensteentijd strikte regels had over hoe er omgegaan moest worden met de overblijfselen van dieren en de wapens die gebruikt werden om hen te doden.

Dierenbotten wijzen op rijk dieet

Misschien wel de interessantste vondst waren volgens de onderzoekers de dierenbotten. Uit analyses van deze beenderen bleek namelijk dat de inwoners van deze nederzetting er een bijzonder veelzijdig dieet op nahielden. Zo joegen ze niet alleen op kleine dieren als bevers en (water)vogels, maar ook op grote zoogdieren als elanden en edelherten.


Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!


Volgens archeoloog Amy Gray Jones komen hiermee een aantal ‘clichébeelden’ over prehistorische samenlevingen op losse schroeven te staan. “Veel mensen denken dat prehistorische jager-verzamelaars steeds op het randje van ondervoeding leefden, dat ze steeds van plaats naar plaats trokken in een eindeloze zoektocht naar voedsel en dat ze pas met de introductie van landbouw een meer stabiel bestaan kregen. Maar hier hebben we mensen die een rijk netwerk van sites bewoonden, die de tijd namen om voorwerpen te versieren en die dierenbotten en artefacten op een zorgvuldige manier deponeerden. Dit zijn geen mensen die worstelden om te overleven.”

Een van de blootgelgde delen van de voormailige meeroever

Een van de blootgelgde delen van de voormailige meeroever

University of Chester

Vervolgonderzoek

Tijdens opgravingen op andere locaties rondom het voormalige meer zijn er ook aanwijzingen gevonden dat men hier in de middensteentijd probeerde de samenstelling van wilde planten te manipuleren. De onderzoekers willen hier in de toekomst verder onderzoek naar doen, om zo meer inzicht te krijgen in wat voor impact de mens op zijn omgeving van voordat de landbouw haar intrede deed.

Wil je meer weten over deze opgravingen? Op 5 februari 2023 besteedt het Britse archeologieprogramma Digging for Britain aandacht aan deze vondst, te zien op BBC Two.


Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!


Meer lezen