Op het Deense eiland Hjarnø hebben onderzoekers van de Australische Flinders University de Kalvestene onderzocht, een bekend grafmonument binnen de (middeleeuwse) Scandinavische folklore. Het monument bestaat uit keien, neergelegd in de vorm van een tiental schepen. Zeventiende-eeuwse illustraties van de beroemde Deense arts, natuuronderzoeker en kenner van de Scandinavische oudheid Ole Worm (1588-1654) laten echter meer dan twintig schepen zien. De onderzoekers wilden weten hoe accuraat Worms’ illustraties waren en of ze op basis hiervan meer over het mysterieuze grafmonument te weten konden komen. Met behulp van de illustraties, luchtfotografie en Lidarscans hebben ze zeer waarschijnlijk twee nieuwe ‘schepen’ gevonden.

Volgens oude legendes is Kalvestene gebouwd ter ere van ene koning Hiarni. Het verhaal gaat dat deze koning zijn kroon dankte aan een prachtig gedicht dan hij schreef over de voorgaande koning, die tijdens een veldslag gedood werd op het eiland Hjarnø. In 1935 heeft het Nationale Museum van Denenmarken twee van de bootgraven bij de Kalvestene onderzocht. Er werden toen ijzeren fragmenten, houtskool en potscherven gevonden, afkomstig uit de periode tussen 600 en 900 na Christus.

Niet Deens maar Zweeds?

De onderzoekers van de Flinders University concludeerden dat de Kalvestene een ongewoon grafmonument is voor Deense begrippen. In Denenmarken bestonden dit soort monumenten namelijk meestal uit stenen cirkels, ovalen of driehoeken. De stenen van de Kalvestene zijn echter in de vorm van schepen neergelegd. Deze scheepsvormen vertonen meer gelijkenis met grafmonumenten uit het zuiden van Zweden. Dit wijst erop dat er destijds een culturele link tussen Hjarnø en Zuid-Zweden bestond.

ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!

Twee nieuwe schepen

Ole Worms illustraties tonen meer dan twintig schepen, maar de onderzoekers vermoeden op basis van hun grondonderzoek dat Kalvestene nooit daadwerkelijk uit zo veel schepen bestaan heeft. Wel vonden ze twee verhoogde plekken in het landschap die overeenkomen met Worms’ illustraties. Hiermee hebben ze dus waarschijnlijk twee nieuwe scheepsgraven ontdekt, al zal verder onderzoek hier uitsluitsel over moeten geven.

Waarom waren ze zo bekend?

“Het is verrassend dat een klein grafveld als deze zo bekend was in middeleeuws Scandinavië.” leggen de onderzoekers uit in hun paper, gepubliceerd in The Journal of Island and Coastal Archaeology. “Het eiland was waarschijnlijk zeer bekend omdat schepen langs het eiland moesten varen om bij het handelscentrum van Horsens [een Oost-Deense havenstad] te komen.”

De windgod Njord

Vandaag de dag worden de schepen geïnterpreteerd als religieuze monumenten ter ere van de god Njord uit de Noordse mythologie. Njord bestuurde de wind en het weer, en hij werd veelal gesymboliseerd als een schip. Vikingen brachten offers aan hem, om zo goed zeilweer te verkrijgen.  

Bronnen: Flinders University, The Journal of Island and Coastal Archaeology, Wikipedia. 

ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!