Fresco uit de Villa dei Misteri in Pompeii. Hier zijn verschillende vrouwelijke kledingstukken te zien.
Wikimedia Commons
Romeinse vrouwenkleding
Het was in de Romeinse tijd lastig om de klasse waaruit de vrouw kwam te zien aan haar kleding. In de loop der tijd kwam daar echter verandering in. Romeinse vrouwen wilden zich, door het dragen van verschillende soorten stof en sieraden, onderscheiden. Toch bleef het lastig om aan de hand van de kleding het onderscheid te maken. Om deze reden probeerden Romeinse vrouwen uit de elite door dure sieraden en haardracht hun elitaire status naar voren te brengen.
Vroege kledij
Tijdens de Romeinse Republiek droegen vrouwen vaak simpele effen toga’s die niet te onderscheiden waren van de toga’s die mannen droegen. Dit veranderde zo’n tweehonderd jaar later. Vrouwen ontwikkelden vanaf toen hun eigen kledingstijl. De toga’s werden toen exclusief voor mannen en prostituées.
Ondergoed
De vrouwen droegen, net als mannen, een lendendoek genaamd de subligar. Daarnaast droegen ze meestal een soort BH, een strophium of mamillare. Dit bestond uit een simpele strook die de borsten ondersteunden.
De Tunica
Een kledingstuk dat vrijwel altijd werd gedragen was de tunica. Dit was een kledingstuk dat meestal onder andere kledingstukken werd gedragen. Het bestond uit een rechthoekige lap stof die halverwege werd dubbelgevouwen, de dichte zijde werd aan een kant gedragen, de andere zijde werd vastgezet met pinnen. Er waren twee typen tunieken: een chiton en een peplos. De chiton kon zowel lange als korte mouwen hebben. De mouwen werden gemaakt door de doeken aan elkaar vast te pinnen. De peplos had geen mouwen en werd dubbelgevouwen zodat er een extra laag ontstond voor de buste. Beide tunieken konden gedragen worden met een riem.
De Stola
Een kledingstuk dat alleen door vrouwen gedragen werd was de stola. Het was zelfs alleen voor getrouwde vrouwen bestemd. Deze jurk had geen mouwen en hing aan de schouders. Onder de stola werd een tunica gedragen. Later waren getrouwde Romeinse vrouwen geneigd om niet alleen stola’s te dragen, aangezien andere soorten jurken populairder waren.
De Palla
Het laatste kledingstuk, dat over de tunica en stola gedragen werd, was de palla. Dit was een soort sjaal die over de linkerschouder en onder de rechterarm werd gedragen. Vooraanstaande vrouwen konden een gedeelte van deze doek over het hoofd draperen. Dit was met name gebruikelijk voor vrouwen die een belangrijke rol hadden in de Romeinse religie, zoals priesteressen.
Archeologisch bewijs
Hoe weten we zoveel over de kleding van Romeinse vrouwen? Romeinse vrouwen werden vaak weergegeven in beelden, fresco’s, maar ook mozaïeken. Deze geven een duidelijk beeld weer van de enorme variatie aan kledingstukken die er waren. De beelden geven vaak geen kleur weer. De kleuren van kleren zijn juist extra zichtbaar in fresco’s en mozaïeken. Romeinse vrouwen droegen rijkelijk gekleurde kleren en vaak verschillende lagen over elkaar heen. In uitzonderlijke condities zijn er kledingstukken zelf teruggevonden, maar meestal zijn deze met de tijd vergaan.
Dit artikel is geschreven binnen het kader van de Nationale Romeinenweek. In deze week wordt er extra aandacht besteed aan de geschiedenis van de Romeinse tijd in Nederland, met dit jaar als thema de Romeinse vrouw. Romeinse vrouwen zijn namelijk vaak - ten onrechte - onderbelicht gebleken in de geschiedenis. Vrouwen maakten weldegelijk een belangrijk deel uit van de Romeinse samenleving.
Meer weten over Romeinse vrouwen? In ons dossier van de Romeinenweek lees je alles over ze.
Bronnen
- Ancient History Archaeology: Roman Women’s Clothing
- Vroma: Clothing
Afbeeldingen
- Wikimedia Commons: Villa of the Mysteries, Pompeii, frescos
- Wikimedia Commons: Woman chiton Musei Capitolini
- Wikimedia Commons: Donna in peplo, da Cesarea
- Wikimedia Commons: Escultura Romana Baelo Claudia