Massieve, prehistorische afvalbergen die bekendstaan als middens bevatten verrassende feiten over het leven in de Britse Bronstijd. Onderzoek van Cardiff University laat zien dat mensen honderden kilometers reisden voor enorme feesten. Deze bijeenkomsten waren de grootste in Groot-Brittannië tot aan de middeleeuwen.

Tekst: Rens van Maasakker

Archeologen bestudeerden zes van deze middens in Wiltshire en de Thames Valley in het zuiden van Engeland. De enorme heuvels, ingebed in het landschap, zitten boordevol overblijfselen van deze bijeenkomsten. De grootste, bij Potterne in Wiltshire, heeft de omvang van ongeveer vijf voetbalvelden en bevatte wel 15 miljoen botfragmenten.

De herkomst van het feestmaal

Om te achterhalen waar de dieren van de feestmalen vandaan kwamen, gebruikten de onderzoekers een techniek genaamd multi-isotoop analyse. Deze methode identificeert de specifieke chemische markeringen in de botten van de dieren. Verschillende geografische gebieden hebben een unieke chemische samenstelling in de bodem en het water. Deze samenstelling wordt doorgegeven aan de dieren via planten, en blijft zo opgeslagen in hun botten. Op die manier konden onderzoekers eeuwen later traceren waar de dieren zijn opgegroeid.

De resultaten toonden aan dat elke midden een unieke samenstelling had:

• Potterne: Hier was varkensvlees favoriet. De analyse onthulde dat de varkens van heinde en verre kwamen, zelfs zo ver als Noord-Engeland. Dit bewijst dat Potterne een belangrijke ontmoetingsplaats was voor mensen uit verschillende regio’s.
• Runnymede: In dit gebied in Surrey werden runderen over lange afstanden aangevoerd. Dit bevestigt dat Runnymede een belangrijk regionaal centrum was.
• East Chisenbury: Deze midden, zo'n 15 kilometer van Stonehenge, bestond voornamelijk uit schapen. De isotopenanalyse liet zien dat de meeste van deze dieren lokaal waren gefokt, wat aantoont dat deze plek een heel andere functie had dan de andere middens.

Een onderkaak van een schaap die werd gevonden in een van de Middens

Cardiff University

Feesten als antwoord op instabiliteit

Volgens hoofdonderzoeker Dr. Carmen Esposito fungeerden de middens als "scharnierpunten in het landschap." Ze dienden om relaties tussen gemeenschappen te onderhouden en regionale economieën te ondersteunen.

Professor Richard Madgwick stelt dat de feesten een reactie waren op de "klimatologische en economische instabiliteit" die de overgang van de Bronstijd naar de IJzertijd kenmerkte. De waarde van brons daalde en mensen richtten zich meer op landbouw. Feestelijke bijeenkomsten waren toen cruciaal voor het opbouwen en consolideren van sociale banden. Volgens Madgwick was er aan het einde van de Bronstijd zelfs sprake van een heuse 'feesttijdperk'.

De schaal van deze feesten is ongekend in de Britse prehistorie en benadrukt hoe mensen in het verleden al sociale banden opbouwden en identiteit uitdrukten, zelfs in onzekere tijden.