Onder de bronzen voorwerpen zijn twee spiraalarmbanden, twee kokerbijlen, verschillende armbanden, een knoop voor op kleding, de boven- en onderkant van een (waarschijnlijk ceremoniële) staf en een bronzen koord met één bronzen kraal en vijf glazen kralen eraan.
Museum De Scheper.
Man met metaaldetector vindt zeldzame vondst uit bronstijd in Achterhoek
Archeoloog Norbert Eeltink werd eind vorig jaar gebeld door een oude man uit de Achterhoekse gemeente Berkelland, die meer dan twintig jaar geleden een bijzondere metaaldetectorvondst had gedaan. De vondst, die de man al die tijd thuis bewaarde in een houten kistje onder zijn kledingkast, bleek een van de grootste ontdekkingen uit de bronstijd in Nederland te zijn. Afgelopen zaterdag werd de schat uit de bronstijd onthuld in Museum De Scheper in Eibergen.
Tekst: Thomas van Roijen
Zeldzaam voor Nederland
Toen de man de inhoud van het houten kistje onthulde aan Eeltink, bleken het twintig bronzen sieraden en voorwerpen te zijn. Volgens Eeltink ging het om voorwerpen uit de late bronstijd (1.100 – 800 v.Chr.), wat het een zeldzame vondst maakt. Kopererts en tin, de grondstoffen waar brons van wordt gemaakt, komen namelijk niet in Nederland voor. De grondstoffen werden in Europa voornamelijk gewonnen op de Britse Eilanden, Spanje en de Alpenregio. De bronzen voorwerpen wijzen volgens experts op handelsnetwerken die tot ver buiten de regio rijkten. In Nederland zijn er in totaal zo’n 3.200 bronzen voorwerpen uit de bronstijd bekend.
Spiraalarmbanden waren een accessoire die voornamelijk in Zuid-Europa om de onderarm werden gedragen
Museum De Scheper.
Voorwerpen uit alle windstreken
Onder de bronzen voorwerpen zijn twee spiraalarmbanden, twee kokerbijlen, verschillende armbanden, een knoop voor op kleding, de boven- en onderkant van een (waarschijnlijk ceremoniële) staf en een bronzen koord met één bronzen kraal en vijf glazen kralen eraan. De voorwerpen moeten nog uitgebreid worden onderzocht, maar ook nu vertellen ze een bijzonder verhaal.
De glazen kralen komen uit het Midden-Oosten. In de bronstijd werd glas namelijk alleen in Mesopotamië of Egypte gemaakt
Museum De Scheper.
Zo komen de spiraalarmbanden, kokerbijlen en het bronzen koord met kralen volgens de archeologen uit verre oorden. Waar spiraalarmbanden namelijk een accessoire waren die voornamelijk in Zuid-Europa om de onderarm werden gedragen, ligt de oorsprong van de kokerbijlen volgens de onderzoekers waarschijnlijk ten noorden van Nederland. De glazen kralen komen dan weer uit het Midden-Oosten. In de bronstijd werd glas namelijk alleen in Mesopotamië of Egypte gemaakt en er is vooralsnog geen bewijs dat tijdgenoten in Europa wisten hoe glas werd gemaakt.
De oorsprong van de kokerbijlen ligt volgens de onderzoekers waarschijnlijk ten noorden van Nederland
Museum De Scheper.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Waarom werden de voorwerpen begraven?
De archeologen gaan ervan uit dat het om een offer gaat dat vlak bij een heilige plek of een graf werd gedaan. Verder onderzoek van het gebied, waar de archeologen subsidie voor hopen te krijgen, levert hopelijk meer aanwijzingen op. Volgens de archeologen bewijst de bronsschat dat er ergens in de buurt een groep mensen heeft gewoond met een hoge status.
Het is bij experts bekend dat de regio een aanzienlijke prehistorische bevolking had en dat er erg veel grafheuvels zijn gevonden, waarin vooral de elite werd begraven. Volgens Eeltink kan nu al worden gezegd dat de vondst niet zomaar van iemand moet zijn geweest: “De sieraden zijn van iemand geweest die status had en in die tijd moet het ook al een grote waarde hebben gehad.”
Eén van de gevonden armbanden werd donderdag 16 mei gepresenteerd tijdens de Gelderse Archeologie Dag in Doetinchem
Thomas van Roijen.
Schat twintig jaar lang geheim
De vinder van de vondst, die anoniem wilde blijven, deed de ontdekking rond 2000 toen hij tijdens een wandeling met zijn vrouw besloot zijn metaaldetector mee te nemen. In een natuurgebied in de gemeente Berkelland begon het apparaat te piepen langs het wandelpad, waarop de man aan het graven sloeg. Het ene na het andere voorwerp kwam naar boven, en de man nam de schat mee naar huis. Hij stopte het in een houten kistje onder zijn kledingkast, met alleen het medeweten van zijn vrouw. Toen de man ouder werd, besloot hij meer dan twintig jaar later dat hij toch maar naar een museum moest met zijn vondst om deze veilig te stellen voor de toekomst. Zodoende nam hij contact op met Norbert Eeltink van Museum De Scheper.
De vondst is vanaf 22 mei te bewonderen in het Museum De Scheper in Eibergen. Ondertussen wordt er een onderzoeksproject opgetuigd en is het gebied uitgeroepen tot archeologisch rijksmonument, zodat onderzoek ongehinderd kan plaatsvinden.
