Resten van de in Warnsveld ontdekte ingegraven eikenhouten bak uit de vroege ijzertijd
Erfgoedcentrum Zutphen
Unieke vondst: sporen van ijzertijdfeestmaal ontdekt in Gelderse Warnsveld
Archeologen hebben in het Gelderse dorp Warnsveld overblijfselen gevonden van een mogelijk feestmaal uit de ijzertijd (ca. 700 v.Chr.-50 n.Chr.). Ze vonden namelijk de bijzonder goed bewaard gebleven restanten van een houten bak, waar destijds vermoedelijk vlees in werd gekookt. Onderzoekers vermoeden dat er een feestmaal heeft plaatsgevonden, ongeveer 2.700 jaar geleden.
Vondst gehuld in vraagtekens
Het archeologisch onderzoek in Warnsveld werd uitgevoerd door archeologen in opdracht van de gemeente Zutphen, ter voorbereiding op de vervanging van het rioolsysteem. Hierbij ontdekten ze de houten bak in oktober 2021, maar toen maakten de archeologen hun ontdekking nog niet bekend omdat nog niet duidelijk was wat er precies was gevonden, en hoe oud het was. Daarom hebben ze in de maanden daarop de vondst intensief onderzocht. De eerste bevindingen hiervan zijn deze week naar buiten gebracht.
Wat is er gevonden?
De archeologen stuitten in oktober 2021 op de resten van een eikenhouten bak, ingegraven tot in het grondwater. In eerste instantie dachten ze dat deze overblijfselen zo’n 2.500 jaar oud waren. Tijdens het onderzoek bleek echter dat de resten nog tweehonderd jaar ouder waren. De houten structuur werd hierbij onderworpen aan jaarringenonderzoek, en er werden ook koolstofdateringen uitgevoerd. Na dit onderzoek werd duidelijk dat de eikenhouten planken afkomstig zijn van bomen die zijn gekapt rond 692 of 691 v.Chr.
Vanwege de rechthoekige vorm van de houten bak, het grote formaat en het feit dat er geen schacht was die naar boven loopt, is het volgens de onderzoekers onwaarschijnlijk dat de houten structuur een waterput was. Daarnaast trof men in de bak een dikke laag as aan, evenals meerdere ‘kookstenen (stenen die zijn gesprongen door hitte). Volgens de archeologen lijkt de vondst daarom op een fenomeen dat vaak is aangetroffen in Ierland en Groot-Brittannië, wat bekendstaat als fulacht fiadh (de Ierse bewoording) of burnt mound.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Reconstructie van een fulacht fiadh
David Hawgood / "Fulacht Fiadh" cooking pit, Irish National Heritage Park.
Fulacht Fiadh
Fulacht fiadh betekent letterlijk zoiets als ‘kookput voor wild (vlees)’, maar de precieze functie hiervan is tot op de dag van vandaag onduidelijk. Volgens experts werden deze constructies veel gebruikt tijdens de brons- en ijzertijd in Ierland en Groot-Brittannië. De meeste overgebleven exemplaren hebben drie hoofdelementen: een berg van stenen, een haard om de stenen te verhitten, en een waterbak die met water werd gevuld. Hoogstwaarschijnlijk werden de verhitte stenen in deze waterbak geplaatst geplaatst om het water te verwarmen. Wetenschappers hebben herhaaldelijk aangetoond dat het mogelijk was om grote hoeveelheden vlees te garen in deze kookputten. Er bestaan echter ook theorieën dat de bakken werden gebruikt om bijvoorbeeld in te baden, of kleding in te wassen. In het geval van Warnsveld lijkt koken echter de meest aannemelijke optie.
Overblijfselen van aardewerk
In de houten bak vonden de archeologen ook nog een grote hoeveelheid aardewerk. Deze scherven waren afkomstig van minstens verschillende dertig potten en schalen. Iets wat bovendien opvallend is, is dat tachtig procent van dit aardewerk sporen van brand vertonen. Deze handeling is volgens de archeologen zeker niet gebruikelijk voor de Nederlandse ijzertijd. De grote hoeveelheid servies past wel in de theorie dat er 2.700 jaar geleden een groot feest werd georganiseerd in het huidige Warnsveld. Bovendien denken de archeologen dat het bij zo’n feestmaal goed mogelijk was dat er veel aardewerk sneuvelde. Het is denkbaar dat 2.700 jaar geleden niet alleen de lokale bewoners, maar de hele omgeving van het huidige Zutphen hier een feestmaal heeft genuttigd.
De archeologische opgraving in volle gang met grijze verkleuringen in de grond van paalkuilen uit de ijzertijd.
Erfgoedcentrum Zutphen
Meer vondsten uit de ijzertijd
Zeventig meter naast de houten bak, vonden archeologen nog meer sporen uit de ijzertijd. Hier werden een aantal paalkuilen gevonden, waarvan de bruingrijze verkleuringen scherp afsteken tegen het gele zand. Volgens de onderzoekers dateren deze paalkuilen waarschijnlijk ook uit de ijzertijd, en zijn deze wellicht afkomstig uit dezelfde periode als de ingegraven eikenhouten bak.
Bronnen: Erfgoedcentrum Zutphen, Archeologie op de kaart, Wikipedia
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
