Een impressie van hoe de vrouw 1.300 jaar geleden werd begraven
Hugh Gatt/MOLA
‘Once-in-a-lifetime’- ontdekking: kostbare gouden ketting gevonden in 1.300 jaar oud vrouwengraf
Archeologen van het Museum of London Archaeology (MOLA) hebben in het Engelse Harpole een 1.300 jaar oud vrouwengraf gevonden, met daarin een wel heel bijzondere grafgift. In het graf lag namelijk een grote gouden ketting, met tientallen kostbare hangers van kralen, edelstenen en Romeinse gouden munten. Daarnaast bevatte het graf nog enkele andere giften, die samen met de ketting inmiddels tot de Harpole Treasure zijn gedoopt. Experts noemen deze schat een ‘once-in-a-lifetime-ontdekking’, die waarschijnlijk ook ‘het meest significante vroegmiddeleeuwse vrouwengraf’ is dat ooit in Groot-Brittannië gevonden is, en dat terwijl ze de vindplaats omschrijven als ‘totaal onopvallend’
Een team archeologen van het MOLA stuitte afgelopen lente op het graf tijdens opgravingen bij het Engelse dorp Harpole in Northamptonshire, ongeveer 115 kilometer ten noordwesten van Londen. Ze deden deze ontdekking pas op de allerlaatste dag van de opgravingen, die daarvoor niets hadden opgeleverd. ‘Toen de eerste glinsteringen van het goud uit de grond tevoorschijn kwamen, wisten we dat dit iets belangrijks was,’ aldus Levente-Bence Balázs, die het archeologenteam leidde. ‘Maar toen realiseerden we ons nog niet hoe speciaal deze vondst zou worden.’
De gevonden delen van de ketting, met rechts een reconstructie van hoe ze er waarchijnlijk oorspronkelijk uit hebben gezien.
MOLA
Rijkelijk versierde ketting
Eenmaal uitgegraven bleek het goud deel uit te maken van een rijkelijk versierde ketting, afkomstig uit ongeveer 630-670 na Christus. Volgens de archeologen bevatte dit sieraad minstens 30 hangers, van onder meer goud, granaatstenen, Romeinse munten en edelstenen. Het middelpunt van de ketting is een grote rechthoekige gouden hanger met daarop de afbeelding van een kruis. Dit element bestaat uit granaatstenen die ingelegd zijn in goud. Volgens de archeologen was deze hanger oorspronkelijk een onderdeel van een versierde riemgesp, dat later in deze ketting ‘hergebruikt’ is. Eerder zijn er al soortgelijke vroegmiddeleeuwse kettingen in Engeland gevonden, maar geen daarvan was zo uitgebreid gedecoreerd als deze.
Een vrouw van hoge status
Het lichaam in het graf was in de loop der eeuwen bijna volledig vergaan, de archeologen troffen alleen enkele fragmenten van de tanden in de bodem aan. Toch weten ze vrij zeker dat dit graf aan een vrouw toebehoorde. Deze conclusie baseren ze vooral op de grafgiften, zo vertelt archeologe Lyn Blackmore aan The Guardian: “Er zijn weleens vrouwen gevonden die met zwaarden werden begraven, maar nog nooit mannen die met een ketting samen zijn begraven.”
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Naast deze ketting bevatte het graf ook een koperen schaal en twee aardewerken potten. Verder leverden röntgenfoto’s van blokken grond die uit het graf waren getild ook een bijzondere ontdekking op. Op de foto’s was namelijk een rijkelijk versierd kruis te zien, met daarop ongebruikelijke in zilver gegoten afbeeldingen van menselijke gezichten. Momenteel zijn de archeologen nog bezig dit kruis heel voorzichtig uit te graven, dus hoe het er precies uitziet weten we pas in de toekomst. Wel staat door al deze kostbare grafgiften vast dat de vrouw iemand van hoge status was. Het kruis suggereert bovendien dat ze een link met de christelijke kerk had. Misschien was ze dus zowel een edelvrouw als een abdis. Deskundigen gaan er in ieder geval wel van uit dat ze een van de eerste vrouwen in Groot-Brittannië moet zijn geweest die een hoge post in de kerk bereikte.
Een van de röntgenfoto's waarop het kruis te zien is
MOLA
Vreemde locatie
Deze theorie maakt de locatie van haar graf des te opmerkelijker. Voor zover bekend hebben er in de middeleeuwen geen kerken of begraafplaatsen in de buurt van haar graf gestaan. Ook de MOLA-archeologen zelf beschrijven de grond rondom het graf als ‘volkomen onopvallend.’ Er werd in de buurt van het vrouwengraf slechts één ander graf gevonden. Dit bevatte echter geen grafgiften die op een hoge status wijzen en is tot nu toe evenmin gedateerd. Na de grond hier uitgebreid te hebben onderzocht, concluderen de archeologen dan ook dat op deze plek verder niets te vinden valt.
De gevonden hangers van de ketting
Andy Chopping/MOLA
Wat gebeurt er met de ketting?
De MOLA-archeologen zijn de vondsten uit het graf momenteel aan het analyseren. Zodra het onderzoek voltooid is, hopen ze dat de vondsten in een lokaal museum tentoon worden gesteld. Dit kan echter wel even duren: de grafgiften moeten eerst namelijk geconserveerd worden, en dat zal volgens de eerste schattingen minstens twee jaar in beslag nemen. Voor wie daar niet op kan wachten: de vondsten zullen ook de revue passeren in het nieuwe Britse archeologieprogramma Digging for Britain, dat vanaf januari 2023 op BBC 2 te zien is.
Bronnen: MOLA, The Guardian, BBC
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
