In Mosul (Irak), op de plek van het vroegere Nineveh, hebben archeologen een bijzondere ontdekking gedaan. Onder de ruïne van een oude moskee is een kolossale Lamassu ontdekt. Dit gevleugelde stierbeeld met een mensenhoofd, daterend uit de 7e eeuw v.Chr., is de grootste in zijn soort die ooit is gevonden en overtreft daarmee de beroemde exemplaren in het Louvre en het British Museum.

De vondst werd gedaan in de ruïnes van het paleis van koning Esarhaddon (regeerde 681– 669 v.Chr.), een van de machtigste heersers van het Nieuw-Assyrische Rijk. Dit gigantische standbeeld lag in de restanten van de troonzaal, onder de plek waar voorheen de Moskee van de Profeet Jonas stond.

De Iraakse minister van Cultuur, Ahmed Fakkak al-Badrani, kondigde de vondst opgetogen aan en benadrukte de enorme archeologische en historische betekenis. De ontdekking staat volgens hem symbool voor de keizerlijke grandeur van het Assyrische Rijk.

Wat is een Lamassu en wat was diens functie?

De Lamassu is een van de meest iconische figuren uit de Mesopotamische cultuur en speelde een cruciale rol als beschermgod. Deze hybride wezens, met het lichaam van een stier (soms een leeuw), de vleugels van een adelaar en het hoofd van een mens, werden meestal als grote standbeelden geplaatst bij de ingangen van paleizen of stadspoorten in Assyrië. Hun primaire functie was het afweren van kwaad en demonische krachten. Daarnaast dienden ze als een imposante demonstratie van koninklijke macht en majesteit. 

Ze waren de ultieme bewakers van de Assyrische heerser en zijn rijk en lieten de goddelijke bescherming en de overweldigende kracht zien van het rijk naar iedereen die het paleis betrad.

De grootste ooit en de context van de vondst

De meeste bekende Lamassu-beelden zijn tussen de 3,5 en 4,2 meter hoog. De nu ontdekte stier van naar schatting zes meter overtreft deze afmetingen ruimschoots. Dit monumentale formaat toont dat de Assyrische beeldhouwkunst nog verder ontwikkelt was dan gedacht.

De vondst benadrukt de enorme ambitie van koning Esarhaddon, die tijdens zijn regeerperiode Assyrische dominantie over het Nabije Oosten uitbreidde en Babylon herbouwde. Archeologen vermoeden dat de Lamassu oorspronkelijk deel uitmaakte van een passend paar dat de hoofdingang naar de troonzaal flankeerde.

Noot over de afbeeldingen

Omdat het beeld nog in de grond ligt en zes meter hoog is, is de ontdekking zeer complex. De Lamassu bevindt zich nog in de eerste fase van de wetenschappelijke documentatie en conservatie. Er zijn nog geen gedetailleerde publieke afbeeldingen van het volledig blootgelegde Lamassu beschikbaar. Dit is gebruikelijk bij topvondsten van deze omvang, waarbij de veiligheid en het behoud van het object de hoogste prioriteit hebben.

De opgravingen zijn sinds 2018 in volle gang. De site, die eeuwenlang ontoegankelijk was, kwam bloot te liggen na de verwoesting van de moskee tijdens de oorlog met IS. Archeologen hebben er sindsdien de restanten van het paleis van Esarhaddon blootgelegd, inclusief kleinere Lamassu-exemplaren die in eerdere jaren werden gevonden.

Internationale samenwerking en toekomstplannen

De opgravingen worden uitgevoerd door de Iraakse oudheidkundige autoriteiten in samenwerking met de Heidelberg University (Duitsland). Het team heeft ook talrijke spijkerschrifttabletten gevonden met inscripties van prominente heersers als Sennacherib, Esarhaddon en Ashurbanipal.

De ontdekking van de grootste Lamassu ooit is niet alleen een triomf voor de Assyriologie, maar ook een symbool van cultureel herstel voor Mosul. Er zijn plannen om het Nabi Yunus-terrein om te vormen tot een museumcomplex, waarbij de Assyrische vondsten verbonden zullen worden met het islamitische erfgoed van de stad.

De kolossale bewaarder vervult, bijna 2.700 jaar na zijn creatie, opnieuw zijn doel: het uitstralen van de aanhoudende kracht en majesteit van een beschaving die de wereld nog altijd fascineert.