Onderzoekers van de Universiteit van Leiden claimen dat de grootschalige verspreiding van kennis al zo’n 400.000 jaar geleden begon, niet ca. 70.000 jaar geleden zoals tot nu toe werd aangenomen. Ze baseren deze uitspraak op hun onderzoek naar sporen van door mensachtigen gemaakt vuur op verschillende archeologische vindplaatsen.

“Tot nu toe werd gedacht dat die culturele diffusie pas 70.000 jaar geleden echt op gang kwam toen moderne mensen, Homo sapiens, zich meer gingen verspreiden,” vertelt Katharine MacDonald, archeoloog en onderzoeker aan de Universiteit van Leiden, in een persbericht. Culturele diffusie is de verspreiding van objecten, technieken, kennis of bepaalde uitingen onder mensen of mensachtigen. “Maar het vuurgebruik lijkt er nu toch op te wijzen dat dat al veel eerder gebeurde.”

ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!

Primitieve sociale netwerken

De onderzoekers hebben sporen van vuur bestudeerd, die gevonden zijn op archeologische vindplaatsen in Israël, Afrika, Europa en China. Daarbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan zaken als houtskoolresten, verkoolde botten of verhitte stenen. Wat opviel was dat deze sporen vaak gelijkenissen vertoonden. “We denken niet dat die gelijkenissen veroorzaakt kunnen zijn doordat vroege voorgangers van de mens zelf grote afstanden aflegden, of dat ze bepaalde technieken afzonderlijk van elkaar ontwikkelden, omdat bijvoorbeeld het brein van mensachtigen plotseling groeide. Daar zijn helemaal geen aanwijzingen voor,” aldus MacDonald. Het doorgeven van informatie via primitieve sociale netwerken is volgens het Leidse onderzoeksteam dan ook de meest logische verklaring.

Verspreiding van kennis over stenen gereedschap

Deze notie wordt ondersteund door archeologische vondsten van een specifiek soort prehistorisch stenen gereedschap, dat gemaakt is met behulp van de zogenoemde Levalloistechniek. De Levalloistechniek is een kenmerkende technologie voor de productie van stenen gereedschap, dat ongeveer 250.000 tot 300.000 jaar geleden gebruikt werd in grote delen van Europa en de Levant. Uit eerdere archeologische onderzoeken is gebleken dat kennis van deze techniek zich relatief snel verspreidde. Dit vormt dus eveneens een aanwijzing voor de vroege verspreiding van kennis tussen verschillende mensachtigen.

“Ik hoop dat we de discussie rond vuurgebruik door mensachtigen kunnen veranderen. Dat we minder kijken naar wanneer dat gebruik begonnen is en dat we het meer gaan hebben over wat vuurgebruik betekende voor de ontwikkeling van mensachtigen en hoe dat samenhing met sociale verandering,” aldus Macdonald.

Bron: Universiteit van Leiden.

ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!