Archeologen in Hongarije hebben een opmerkelijke vondst gedaan op een tiende-eeuwse begraafplaats. In een van de graven op het middeleeuwse kerkhof van Sárrétudvari-Hı́zóföld in Oost-Hongarije, troffen de onderzoekers de resten van een vrouw aan die naast sieraden ook was begraven met wapengerei. Deze eerste vondst van een vrouwelijk graf met wapenrusting in de regio, stelt conventionele aannames over genderrollen tijdens de periode ter discussie.

Tekst: Thomas van Roijen

Bijzondere grafgiften

De overblijfselen waren in een slechte staat, maar dankzij antropologisch onderzoek van de schedel en moleculair onderzoek konden de archeologen vaststellen dat ze toebehoorden aan een vrouw. Opvallend genoeg bevatte het graf niet alleen sieraden, zoals een zilveren haarring, knoopachtige belletjes en een ketting van veertien kralen, maar ook een pijlpunt die in staat was om pantser te doorboren, delen van een pijlenkoker en een boog gemaakt van hertengewei.

De sieraden en kledingstukken passen bij vrouwelijke graven uit het Hongarije van de tiende eeuw, maar de aanwezigheid van wapens – die voornamelijk in mannelijke graven werden gevonden – roept vragen op over de maatschappelijke rol van de vrouw.

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

De overblijfselen waren in een slechte staat, maar dankzij antropologisch onderzoek van de schedel en moleculair onderzoek konden de archeologen vaststellen dat ze toebehoorden aan een vrouw.

Luca Kis/PLOS ONE (2024). DOI: 10.1371/journal.pone.0313963.

Rol en status

Het was in middeleeuws Europa gebruikelijk dat wapens in zowel mannelijke als vrouwelijke graven werden bijgelegd als talisman of statussymbool, en niet zozeer als gebruiksvoorwerp. De archeologen stellen aan de hand van hun onderzoek dat de vrouw de boog wel degelijk had gebruikt tijdens haar leven. Volgens de onderzoekers deed ze dit waarschijnlijk tijdens de jacht of zelfs in de strijd; allebei activiteiten die traditioneel met mannen worden geassocieerd. Het feit dat de vrouw waarschijnlijk een boogschutter was, konden de archeologen aflezen aan de botstructuur van haar overblijfselen.

Opmerkelijk is ook de houding van het lichaam. De vrouw lag in een licht gebogen houding met de knieën opgetrokken, een positie die vaak wordt geassocieerd met graven van slaven of van minderbedeelden. De relatief rijke grafgiften in het graf van de vrouw ondersteunen deze interpretatie echter niet. Volgens de archeologen zou de specifieke houding ook samen kunnen hangen met haar geslacht, hoewel verder onderzoek nodig is om dit te bevestigen.

Deze ontdekking benadrukt dat genderrollen in historische samenlevingen complexer waren dan vaak wordt aangenomen. Het traditionele beeld van strikte scheiding tussen mannelijke en vrouwelijke rollen en taken wordt door dit soort vondsten steeds meer uitgedaagd. De archeologen waarschuwen echter voor overhaaste conclusies. Vergelijkbare graven moeten worden bestudeerd om de bredere betekenis van deze vondst beter te begrijpen.