Wat waren de enorme cirkels van botten die archeologen hebben gevonden Oekraïne en Rusland? Inmiddels hebben archeologen zeventig cirkels van enorme hoeveelheden mammoetbotten gevonden. En hoewel archeologen prima in staat zijn te bepalen hoe oud de cirkels zijn, weet niemand wat de cirkels zijn geweest.

Archeologen van de Universiteit van Exeter onderzochten de cirkel bij het Russische dorpje Kostenki. Daarbij ontdekten de archeologen dat botten zo’n 20.000 jaar geleden zijn neergelegd, waarmee vast kwam te staan dat deze cirkel de oudste van de bottencirkels is. Tussen de botten vonden de archeologen 64 complete mammoetschedels. Ook de rest van de botten was voornamelijk afkomstig van mammoeten, een klein deel van de bottenberg bestond uit botten van andere dieren, zoals rendieren, paarden, beren, wolven en poolvossen.

Andere vondsten tussen de botten

In de cirkel troffen archeologen ook verbrande resten van planten en zaden aan. Dat wijst er volgens de archeologen op dat de mensen die de bottencirkels neerlegden wisten hoe en waar ze plantaardig voedsel moesten verzamelen, én hoe ze hout en botmateriaal als brandstof konden gebruiken. De vondst van zaden wijst er volgens de archeologen op dat de gebruikte planten óf lokaal groeiden, óf dat de zaden bij het koken van voedsel als afval werden weggegooid. Resten van steen wijzen erop dat  mensen op deze locatie vermoedelijk ook gereedschap maakten.

Leven op het koudste punt van de ijstijd

De mensen die 20.000 jaar geleden bij Kostenki de bottencirkel bouwden, leefden daar tijdens de koudste periode van de laatste ijstijd. ’s Winters konden de temperaturen in het gebied dalen tot beneden de twintig graden onder nul. Hoewel de meeste mensen de koude vlaktes daarom verlieten, bleven er rond Kostenki dus mensen wonen. Die aanwezigheid kan verklaard worden door de aanwezigheid van grote hoeveelheden dieren, die op hun beurt weer werden aangetrokken door een zoetwaterbron, een van de weinige plekken waar stromend -niet bevroren- water te vinden was.  

Dat verklaart echter nog niet waarom de mensen die er woonden de botten in grote cirkels neerlegden. Eerdere theorieën stelden dat de bottencirkels zouden zijn neergelegd als een soort omwalling, maar dat klopt volgens de archeologen niet. Zij konden geen sporen vinden van langdurige bewoning van de cirkels. Daarom zou het volgens hen onwaarschijnlijk zijn dat de botten echt als bescherming dienden.

Inkijk in dagelijks leven van 20.000 jaar geleden

Hoewel de archeologen dus niet kunnen verklaren waarom de mensen tijdens de ijstijd grote cirkels van botten maakten, geven de vondsten wel een bijzonder kijkje in het leven van de mensen die tijdens de ijstijd op de grasvlaktes in het westen van Rusland leefden en overleefden.

Het onderzoek werd uitgevoerd door archeologen van de Universiteit van Exeter, Universiteit van Cambridge, het Staatsmuseum van Kostenki, Universiteit van Colorado Boulder en deUniversiteit van Southampton en is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Antiquity.