Het is onderzoekers gelukt een verkoolde papyrusrol van 2.000 jaar oud ‘open te vouwen’ door middel van AI. De rol is onderdeel van een vondst van honderden verkoolde papyrusrollen uit de zogenaamde Villa dei Papiri in de stad Herculaneum. In 79 n.Chr. werd de Romeinse stad volledig bedolven onder de vulkanische as tijdens de uitbarsting van de Vesuvius. Sinds de vondst van de papyrusrollen in 1752 is er voortdurend gewerkt om de teksten te ontcijferen, maar de rollen bleken te kwetsbaar om fysiek te openen. Het gebruik van AI lijk hier nu verandering in te brengen.

Tekst: Danique Bouman

Openvouwen van papyrusrol

De vulkaanuitbarsting van de Vesuvius heeft de papyrusrollen van Herculaneum in een onleesbare staat achtergelaten. Hoewel de rollen goed bewaard zijn gebleven, is het tot nu toe onmogelijk geweest om erachter te komen wat er in de papyrusrollen beschreven staat. Sinds de vondst in 1752 is er herhaaldelijk geprobeerd de rollen voorzichtig open te vouwen, maar de rollen bleken zodanig verkoold te zijn dat ze meteen tot stof verkruimelden.

Onderzoekers van het project de Vesuvius Challenge is het onlangs gelukt om door middel van röntgenscans de papyrusrollen virtueel ‘open te vouwen’, en dit onthulde meerdere tekstkolommen. Vervolgens is er gebruikgemaakt van AI om op te sporen waar op de papyrus inkt te vinden was. Dit zorgde ervoor dat de onderzoekers een gedeelte van de oude tekst konden bestuderen. Verder onderzoek is nodig om het volledige werk leesbaar te maken, maar de resultaten zijn veelbelovend. Dit komt onder andere omdat de tekst in deze papyrusrol beter te herstellen is dan in andere Herculaneumrollen.

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

Een filosofisch werk van Philodemus ontdekt in de Villa dei Papiri.

Vesuvius Challenge.

Filosofisch werk van Philodemus

De papyrusrol is waarschijnlijk een voltooid filosofisch werk uit de eerste eeuw v. Chr., aangezien het lettertype in de tekst overeenkomt met lettertypes uit die periode. Ook lijkt het erop dat het mogelijk een werk is van de filosoof en dichter Philodemus van Gadara (ca. 110 – ca. 40 v. Chr.). Hier wordt van uitgegaan, omdat het handschrift overeenkomt met andere teksten die aan hem zijn toegeschreven. Daarnaast komen de meeste teksten die tot nu toe zijn gevonden in de Villa dei Papiri van zijn hand.

Verder is een van de woorden die teruggevonden is in de tekst het woord ἀδιάληπτος ‘dwaas’, wat kenmerkend is voor zijn schrijfstijl. Een eerder werk van Philodemus dat is teruggevonden, gaat over bronnen van plezier – zoals muziek en eten – en hoe overvloed en schaarste hier invloed op hebben. Waar dit nieuwe werk precies over gaat, moet verder onderzoek uitwijzen.

Villa dei Papiri

Net zoals Pompeï werd Herculaneum na de uitbarsting van de Vesuvius in 79 n. Chr. bedolven onder de vulkanische as. De vulkaanuitbarsting leidde tot de dood van naar schatting 10.000 tot 25.000 mensen. De Villa dei Papiri in Herculaneum werd voor het eerst ontdekt door archeologen in 1752. In de villa werden verschillende fresco’s, bronzen beelden en marmeren sculpturen gevonden.

De Villa dei Papiri is echter vooral bekend om haar bibliotheek, waar honderden papyrusrollen gevonden zijn. Veel van de papyrusrollen zijn onleesbaar door hun kwetsbare staat, maar in de afgelopen jaren zijn er verschillende nieuwe technieken bedacht waarmee de fragmenten van papyrusrollen toch gelezen kunnen worden. Zo hebben onderzoekers in 2021 gebruikgemaakt van infrarode en ultraviolette straling om de papyrusrollen te lezen. Aan deze nieuwe technieken kan nu ook het gebruik van röntgenscans en AI toegevoegd worden.