Russische archeologen hebben een 5.000-jaar-oude schedel gevonden die sporen vertoont van schedeltrepanatie, ook wel schedelboring genoemd. De schedel werd gevonden in een grafheuvel in de Krim. Blijkbaar overleefden patiënten deze prehistorische chirurgie vaker wel dan niet. De twintigjarige patiënt in kwestie lijkt echter weinig geluk te hebben gehad; kort na de operatie is hij gestorven.

Met behulp van 3D-modellen zijn duidelijke sporen van trepanatie aangetoond. Er zijn doelbewust gaten in de schedel gemaakt. De ‘dokter’ die de operatie heeft uitgevoerd, moet volgens de onderzoekers ongetwijfeld beschikt hebben over speciaal stenen chirurgisch gereedschap. Waarschijnlijk gebruikte hij of zij iets dat leek op een scalpel; pas later werden schedeltrepanaties uitgevoerd met een boor. 

---

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine, meer weten over dit prachtige magazine? Klik hier!

---

Zeldzame vondst

Het gat in de schedel is 140 bij 125 millimeter. Er zijn geen tekens van heling of herstel aangetroffen bij de schedel. Hierdoor kunnen de onderzoekers concluderen dat de twintigjarige man snel na de operatie overleden is. Gek genoeg zijn dit soort vondsten, waar de getrepaneerde schedel geen sporen van heling vertoond, zeldzaam. Omdat de meeste mensen die schedeltrepanaties ondergingen het dus overleefden. 

Waarom werd schedeltrepanatie uitgevoerd?

Trepanatie werd uitgevoerd voor medische en rituele redenen. Vaak werd de ingreep gedaan bij krankzinnigen of mensen die abnormaal gedrag vertoonden. Zo dacht men dat kwade geesten of ziektes via het gat in de schedel uit het hoofd konden ontsnappen. Ook werd de chirurgische ingreep toegepast om hevige hoofdpijn tegen te gaan, bloedstollingen te verhelpen of om epilepsie te genezen. 

Ritueel of medisch?

Het is niet duidelijk waarom de trepanatie bij deze man is uitgevoerd. Wellicht was het een rituele aangelegenheid. In het graf van de man is namelijk ook rood pigment gevonden en twee vuurstenen pijlpunten. Ander onderzoek heeft uitgewezen dat oude sjamanen in de regio waarschijnlijk ook cannabis, paddo’s en rituele dans gebruikten om patiënten in een trance te laten komen en hen af te leiden van de pijn. 

Bron: Rossiyskaya Gazeta.