The Bar Hill Comb ©MOLA

The Bar Hill Comb 

© Museum of London Archaeology (MOLA)

2.000 jaar oude kam gemaakt van een mensenschedel ontdekt in Engeland

Een 2.000 jaar oude haarkam uit Engeland blijkt te zijn gesneden uit een menselijke schedel. Deze kam werd enkele jaren geleden ontdekt tijdens opgravingen ter voorbereiding van de aanleg van een snelweg en was sindsdien in bezit van het Museum of London Archaeology (MOLA). Door deze ontdekking, en het feit dat de kam geen slijtagesporen vertoont, lijkt het de onderzoekers onwaarschijnlijk dat de kam werd gebruikt om haar te stylen. Logischer is dat dit voorwerp voor rituele doeleinden werd gebruikt.

De kam is een van de 280.000 voorwerpen die uit de collectie het MOLA zijn opgenomen voor nieuw onderzoek. Onderzoekers hebben hem ‘The Bar Hill Comb’ genoemd, oftewel de kam van Bar Hill. De naam van de kam verwijst naar de plaats waar onderzoekers deze vondst opgroeven, bij het dorpje Bar Hill in Cambridgeshire. Hier verrichten de onderzoekers tussen 2016 en 2018 opgravingen ter voorbereiding van de aanleg van een nieuwe snelweg, de A14. Het voorwerp dateert uit de Engelse ijzertijd (750 v.Chr. - 43 n.Chr.).

Menselijke resten

Onderzoekers hebben vastgesteld dat de kam uit de achterkant van een menselijke schedel is gesneden. Of dit voorwerp ook daadwerkelijk diende om haren te kammen, kunnen onderzoekers niet vaststellen. Er is namelijk geen slijtage aan de uitgesneden tanden van de kam aangetroffen, wat erop wijst dat dit voorwerp in ieder geval niet veelvuldig werd gebruikt. Wel zat er een gat aan de bovenkant van de kam, wat suggereert dat dit exemplaar als amulet werd gedragen. Hierom is het volgens de onderzoekers goed mogelijk dit voorwerp destijds eerder een rituele functie had.

Illustration showing the area of the skull the Bar Hill Comb was carved from ©MOLA

Deze illustratie laat zien uit welk deel van de schedel de Bar Hill Comb was gesneden

© Museum of London Archaeology (MOLA)

Dit is niet de eerste keer dat onderzoekers in Cambrigeshire een voorwerp hebben gevonden dat uit menselijke resten bestaat. Bij eerdere opgravingen zijn er namelijk ook gereedschappen gevonden, die gesneden waren uit de botten van menselijke benen en armen. Deze werden vermoedelijk gebruikt om dierenhuiden schoon te maken. Het is volgens de archeologen opvallend dat men hier in de ijzertijd menselijke resten voor verschillende doeleinden gebruikte, zowel voor rituele als praktische. 

In Groot-Brittannië zijn tot nu toe slechts twee soortgelijke kammen van mensenschedels gevonden. Beide exemplaren werden op minder dan 25 km afstand van Bar Hill opgegraven. De eerste bevat, net als het exemplaar van Bar Hill, uitgesneden tanden en werd al in de jaren zeventig gevonden. Het tweede exemplaar werd begin 2000 ontdekt, maar bevat alleen ingesneden lijnen.


Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!


Traditie 

Michael Marshall (specialist op het gebied van prehistorische en Romeinse vondsten bij het MOLA) leidde het onderzoek naar de Bar Hill. Marshall laat aan Live Science weten dat het goed mogelijk is dat de Bar Hill kam destijds werd gesneden uit de schedel van een belangrijk persoon uit de lokale gemeenschap. Op deze manier werd zijn of haar aanwezigheid herdacht. 

Wat verder opvalt volgens de archeologen, is dat dergelijke voorwerpen van mensenbotten alleen in deze regio zijn gevonden. Deze ijzertijdtraditie was dus erg uniek voor dit stukje Engeland. "Het is mogelijk dat deze fascinerende vondst een traditie vertegenwoordigt die werd uitgevoerd door gemeenschappen uit de ijzertijd, die uitsluitend in dit deel van Cambridgeshire wonen," aldus Marshall. "Het is echt verbazingwekkend om zulke hyperlokale invloeden te zien in groepen mensen die meer dan 2.000 jaar geleden leefden."     

Reconstruction of Bar Hill Comb © MOLA

Reconstructie van de Bar Hill Comb

© Museum of London Archaeology (MOLA)

De kam van Bar Hill zal uiteindelijk in het Cambrigeshire Archaeology Archive terecht komen, waarin  de archeologische vondsten uit de regio worden bewaard. 


Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!


Meer lezen