Machu Picchu
Diego Delso, delso.photo, License CC-BY-SA
Wie waren de Inca’s?
De Inca’s staan tegenwoordig bekend om hun enorme bergterrassen, zonverering en Machu Picchu. Deze beschaving domineerde tussen 1438 en 1532 grote delen van het Andesgebergte in Zuid-Amerika. Maar waar komt deze cultuur vandaan? Hoe was het leven in het Inca-rijk? En waaraan is dit machtige imperium ten onder gegaan?
Opkomst
De Inca’s hadden geen schrift waardoor het verhaal van hun oorsprong via mondelinge overlevering ging. Volgens de stichtingslegende komen de Inca’s oorspronkelijk uit Paqari-tampu, een klein dorpje in het huidige Peru. Vanuit hier leidde de legendarische stichter Manco Cápac ze in de twaalfde eeuw naar Cuzco, waar ze hun hoofdstad stichtten. Tweehonderd jaar lang leefden de Inca’s hier tussen andere volken uit die tijd, zoals de Chimú en Aymara’s.
Maar vanaf de veertiende eeuw veroverden ze onder hun toenmalige leider Mayta Cápac de naburige dorpen. In de honderd jaar daarop breidden ze hun gebied uit, waardoor ze grote delen van het hedendaagse Colombia, Argentinië en Chili in handen kregen, vooral in het Andesgebergte en langs de Zuid-Amerikaanse westkust. Op het hoogtepunt had het Inca-rijk een populatie van 12 miljoen mensen.
Religie
Het leven in het Andesgebergte was zwaar. De Inca’s waren voor hun hele bestaan afhankelijk van de natuur. Ze geloofden dat ze met de natuur moesten samenwerken en in plaats van ertegenin te gaan, te accepteren wat de natuur te bieden had. Daardoor hadden ook veel goden in hun polytheïstische godsdienst een link met de natuur. De Inca’s probeerden door middel van offers de goden tevreden te stellen. Hun belangrijkste god was de zonnegod Inti, die vereerd werd tijdens het festival Inti Raymi. De keizer werd gezien als directe afstammeling van Inti en ook als zodanig vereerd tijdens de festivals. Op die festivals kwamen wel mensenoffers voor, maar geen massaoffers zoals bij de Azteken of Maya’s.
Cultuur
De Inca’s leefden van de landbouw. Vrijwel iedere burger was boer en voorzag in zijn eigen voedsel en kleding. De aardappel was hun belangrijkste gewas, maar de Inca’s verbouwden ook pinda’s, maïs en katoen. Daarnaast hielden de Inca’s dieren, zoals lama’s, honden en zelfs cavia’s. Ze maakten hun kleding van katoen en wol. De enorme landbouwterrassen in de Andes getuigen nog altijd van hun systeem om mee te werken met de natuur.
Regering
Het Inca-rijk was een klassensamenleving. De autocratische keizer, de Sapa Inca, stond bovenaan in de hiërarchie en leidde met harde hand. Het regime werd in stand gehouden door bijvoorbeeld veroverde etnische minderheden door het rijk te verspreiden. Hierdoor konden er minder makkelijk groeperingen en daarmee opstanden ontstaan.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine, meer weten over dit prachtige magazine? Klik hier!
Het leger was een prominent onderdeel van de samenleving. Er werd een hele infrastructuur gebouwd, voor enkel militair gebruik en de overheid. Zo reisden de legers van de keizer over de lange wegen tussen verschillende plaatsen, die ieder een dagreis van elkaar af lagen. Ze brachten informatie aan elkaar over met behulp van quipu, waarbij er meerdere koorden aan een koord werden geregen om boodschappen door te geven. Boodschappers, de chasqui, renden honderden kilometers over het wegennet om de quipu door het rijk te verspreiden. Deze infrastructuur speelde later een grote rol in de Spaanse verovering van het Inca-rijk.
Architectuur
De Inca’s staan bekend om hun architectuur, die tot op de dag van vandaag nog steeds bewonderd kan worden. Zo staan een aantal van hun paleizen, tempels en forten nog altijd op hun plaats in het Andesgebergte. Deze gebouwen hebben de tand des tijds doorstaan omdat ze zo precies in elkaar passen dat zelfs cement niet nodig was. De indrukwekkende bouwwerken werden echter tot realisatie gebracht door dwangarbeid van krijgsgevangenen.
Het grootste en bekendste bouwwerk is de stad Machu Picchu, die eeuwenlang verscholen lag in het Andesgebergte. Wetenschappers zijn het niet eens over de functie van de moeilijk bereikbare bergstad. Een buitenverblijf voor koningen, een fort, een plek om cocabladeren te verzamelen of een tempel de zonnegod Inti te vereren; ze behoren allemaal tot de mogelijkheden.
Ondergang
Het Inca-rijk kwam ging de 16e eeuw ten einde toen de Spanjaarden Zuid-Amerika bereikten. De Spaanse conquistador Fransisco Pizarro (1471-1541) slaagde erin om met behulp van een klein legertje in 1532 in om de Inca-keizer Atahualpa (1502-1533) in gijzeling te nemen en later te executeren. Hierdoor viel de regering van het imperium snel om. Het Inca-rijk was daarvoor al verzwakt door burgeroorlogen en Europese ziektes als de mazelen en de pokken, waar de Inca’s geen weerstand tegen hadden. Bovendien sloten veel van de overwonnen volken zich bij de Spanjaarden aan, om wraak te nemen op hun vroegere bezetters. Zodoende ging het eeuwenoude rijk in enkele decennia ten onder. Tegenwoordig bestaat nog zo’n 45 procent van de bevolking van Peru uit afstammelingen van de Inca’s.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine, meer weten over dit prachtige magazine? Klik hier!
