Wederom is er een discussie losgebarsten over de bijzondere vondst uit 2003: een 18.000 jaar oude Indonesische schedel, ongeveer de helft in grootte in vergelijking met de schedel van de Homo sapiens. Bestonden hobbits echt, of had deze ongelukkige ziel een zeldzame aandoening onder de leden?

De opgegraven botten, inclusief minischedel, hebben sinds de ontdekking op het Indonesische eiland Flores veel antropologen verbaasd achtergelaten. Het werd duidelijk dat het om een jongvolwassen vrouw ging, maar dat haar bouw sterk verschilde met die van de Homo sapiens van haar tijd. Zo was ze maar een meter hoog, had ze relatief gezien lange armen en benen en was haar schedel erg klein. Aldus werd dit ogenschijnlijk nieuwe mensenras  benoemd tot de Homo floresiensis.

Microcephalie
Maar niks blijft voor altijd, wat ook voor de toen al bestempelde ‘hobbit van Indonesië’ waar was. De Indonesische antropoloog Teuku Jacob stelde voor dat de schedel afkomstig kon zijn van een persoon met microcephalie, een neurale ontwikkelingsstoornis waarbij het hoofd enkele slagen kleiner is. Dit werd vervolgens tegengesproken door een aantal onderzoeken, die op hun beurt ook weer aan de kaak werden gesteld.

Hoewel meerdere theorieën de revue passeerden - waaronder één die beweerde dat het een Homo sapien was geboren zonder schildklier - bleven veel wetenschappers bij het idee dat het hier gaat om een apart ras van menselijke voorouders, mogelijk geëvolueerd wegens isolatie op het eiland Flores. Onlangs, op 8 augustus, werd er echter een onderzoek gepubliceerd in de Proceedings of the National Academy of Sciences die zou bewijzen dat de vrouw toch een Homo sapien was met microcephalie.

Onderzoeken
De auteurs van het verslag, antropoloog Ralph Holloway en zijn collega’s van de New York University, hebben de dimensies van meerdere schedels opgemeten met zowel MRI-opnames en interne gipsvormen. Ze vergeleken de metingen van de minischedel met die van 21 microcephalische en 118 normale jongeren en kinderen, naast die van 10 volwassen microcephalische mensen en 79 normale volwassenen.

Een soortgelijk onderzoek door Dean Falk uit 2007 vergeleek de schedel op eenzelfde manier, echter met maar negen microcephalische en tien normale mensen. Hoewel dat onderzoek uiteindelijk beweerde dat de Homo floresiensis toch bestaan hadden, concludeerden Holloway en zijn collega’s dat de hobbitschedel daadwerkelijk binnen de reikwijdte van microcephalische mensen valt. Door de aanzienlijk grotere onderzoeksgroep zien zij dit als een veel aannemelijkere conclusie.

Felle concurrentie
Toch, zoals gebruikelijk onder concurrerende wetenschappers, werd hun theorie direct tegengesproken. Een argument van palaeoantropoloog Peter Brown, die in het team zat die de schedel indertijd had gevonden, was dat de wetenschappers een belangrijk aspect over het hoofd hadden gezien. “Het was de grootte van het brein in relatie tot het lichaam dat zo cruciaal was en daar is hier niet eens aan gedacht,” aldus Brown. Het team had tijdens de opgravingen nog botten van minstens acht andere individuen gevonden, hoewel daar geen schedel tussen zat om de Homo floresiensis theorie mee te onderbouwen.

Dean Falk, de antropoloog die het soortgelijke onderzoek uit 2007 verrichte, beweert bovendien dat het onderzoek van Vanucci inaccuraat was wegens het gebruik van slechte meetapparatuur. Ook zouden de gipsvormen van de schedel in slechte staat zijn, wat de metingen ongeloofwaardig zouden maken.

Een afsluitend argument van palaeoantropoloog William Jungers van Stony Brook universiteit in New York toont aan dat ook hij het niet eens is met dit nieuwe onderzoek: “Ze merken een fascinerende overeenkomst op in de craniale metingen van de Homo floresiensis en de Australopithecus, maar negeren dit wegens de voorkeur voor het microcephalie argument. Een vreemd besluit, maar hobbit politiek zoals gewoonlijk.”