Graven in het midden van de Oostelijke vallei
Fotograf/Photographer: Peter J. Bubenik (1995), CC BY-SA 2.0, via Wikimedia Commons
De Vallei der Koningen: begraafplaats van Egyptische farao’s
Vlak bij het huidige Luxor in Egypte ligt de Vallei der Koningen, een dal met daarin de graftombes van de oud-Egyptische farao’s. In deze ‘poort naar het hiernamaals’ liggen vrijwel alle farao’s uit het Nieuwe Rijk (ca. 1550-1070 v.Chr.) begraven in tientallen graftombes, waarvan er al 63 zijn ontdekt door archeologen. De tombes bieden enorm veel informatie over de manier waarop de oude Egyptenaren naar de dood keken en hoe ze zich hierop voorbereidden.
De Vallei der Koningen
Farao’s uit het Oude Rijk (ca. 2639-2216 v.Chr.) kozen ervoor om zich te laten begraven in de piramides van Gizeh en de Nijldelta. De farao’s van het Nieuwe Rijk kozen echter voor een andere locatie: een vallei vlak bij het oude Thebe, de hoofdstad van het oude Egypte. De eerste farao’s die zich er lieten begraven waren Amenhotep I (regeerde van 1525-1504 v.Chr.) en Thoetmosis I (regeerde van 1504-1492 v.Chr.). De vallei had verschillende piramidevormige heuvels, een vorm die erg belangrijk was voor de oude Egyptenaren. In de oud-Egyptische cultuur stond deze vorm namelijk symbool voor hergeboorte en dus het eeuwige leven. Het bestaan van een natuurlijke piramide werd daarom gezien als iets heiligs. Bovendien waren er ook al in de oudheid grafrovers actief, die in de loop der eeuwen een aantal van de grootste piramides uit het Oude Rijk hadden leeggeroofd. In plaats van reusachtige piramides, kozen de heersers uit het Nieuwe Rijk daarom voor onopvallende tombes in een afgelegen stuk woestijn in de hoop dat deze onvindbaar zouden blijven.
De tombes waren van buiten misschien wel zo onopvallend mogelijk, vanbinnen werden ze uitvoerig gedecoreerd. Op de muur zijn vaak tekeningen te vinden die gebeurtenissen uit het leven van de heerser in kwestie afbeelden. Ook werden schatten, wapens, kleding en voedsel achtergelaten in de tombes. Dit zouden de overledenen goed kunnen gebruiken in hun volgende leven. In de Egyptische religie bestond namelijk de overtuiging dat delen van iemands ziel naar het Koninkrijk der Doden zouden reizen. Voedsel en kleding zouden goed van pas komen wanneer de overledene naar het hiernamaals reisde, en werden daarom achtergelaten in de tombes.
Verval van de vallei
Aan het einde van het Nieuwe Rijk (ca. 1070 v.Chr.) volgde een lange periode van economisch en politiek verval. De vallei in deze periode ook herhaaldelijk geplunderd, en veel schatten werden verwijderd uit angst voor grafrovers. Ook werden veel mummies herbegraven om ze te beschermen. De laatste Egyptische farao’s lieten zich dan ook niet meer in de vallei begraven.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
De vallei als toeristische trekpleister
De Vallei der Koningen was al een toeristische trekpleister voordat deze werd onderworpen aan archeologische opgravingen. Vooral in de Romeinse tijd werd de plek veel bezocht door geïnteresseerden. Veel tombes bevatten graffiti van bezoekers uit de oudheid; onderzoekers ontdekten maar liefst 2.100 Griekse en Latijnse tekeningen, waarvan de vroegste afkomstig is uit 278 v.Chr. Veruit de meeste van dit soort tekeningen werden ontdekt in de tombe van Ramses VI (regeerde eind 12e eeuw v.Chr.).
Een rijkgedecoreerde muur in de grafkamer van Seti I
Carole Raddato from FRANKFURT, Germany, CC BY-SA 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0>, via Wikimedia Commons.
Vanaf het einde van de achttiende eeuw werden er systematisch archeologische opgravingen gedaan in de Vallei der Koningen, samenlopend met de opkomst van de moderne archeologie in deze periode. Meerdere keren werd verklaard dat alle tombes waren blootgelegd, maar ook recent werden nog voorheen onbekende tombes ontdekt: voor het laatst in 2005.
Tombe van Toetanchamon
De vondst die de Vallei der Koningen met name op de kaart heeft gezet is die van de tombe van Toetanchamon (regeerde van ca. 1332 v.Chr. tot 1323 v.Chr.). De Amerikaanse zakenman Theodore Davis had begin twintigste eeuw (tussen 1905 en 1914) van de Egyptische regering de rechten gekocht om in de Vallei der Koningen archeologische opgravingen te verrichten. Hij bracht tien tombes aan het licht maar concludeerde op het einde van zijn zoektocht dat ‘de Vallei der Tombes uitgeput is’. Toch waagde de Britse archeoloog Howard Carter nog een poging, en in november 1922 ontdekte hij de tombe van Toetanchamon.
De reden dat juist deze tombe wereldberoemd is, komt omdat het de enige tombe in de Vallei der Koningen is die nog vrijwel volledig intact is. In de tombe werden 5.398 artefacten gevonden, waaronder een massief gouden doodskist, tronen en het iconische gouden gezichtsmasker. Toch is de tombe vergeleken met andere grafkamers in de vallei relatief bescheiden: hij is vrij klein, en de muren bevatten amper illustraties en teksten. Waarschijnlijk komt dit omdat Toetanchamon vrij jong was toen hij de troon besteeg (slechts negen jaar) en na tien jaar al stierf, wat de kunstenaars maar weinig tijd gaf om een overdadige graftombe te maken. Dit leverde dan ook de nodige speculatie op over de rijkdommen die de leeggeroofde tombes van grote Oudegyptische heersers moeten hebben bevat. Velen noemen het dan ook ironisch dat de relatief onbekende farao Toetanchamon nu wereldberoemd is geworden.
Carter onderzoekt de doodskist van Toetanchamon
Exclusive to The Times, Public domain, via Wikimedia Commons.
Tombe van Seti I
De tombe van Seti I (ca. 1294-1279 v.Chr.) is een van de langste (137 meter), diepste en meest uitgebreid gedecoreerde tombes in de Vallei der Koningen. De tombe bestaat uit elf kamers en zijruimtes. Volgens onderzoekers is het de eerste tombe is die is versierd met complete religieuze teksten, en de eerste tombe met een gewelfde grafkamer. Ook het plafond van de grafkamer is beschilderd, met astronomische tekeningen die de sterrenhemel afbeelden.
De tombe werd voor het eerst ‘herontdekt’ door de Italiaan Giovanni Battista Belzoni (1778-1823) in 1817. Belzoni wordt gezien als een van de belangrijkste figuren voor de ontdekking van tempels en tombes in het Oude Egypte. Toen hij de tombe binnenkwam zag hij dat de muurschilderingen nog in een goede staat waren, en ontdekte hij dat er zelfs nog kwasten op de vloer lagen. In 1821 werd een tentoonstelling opgezet in Londen met schilderijen van de tombe van Seti I. Omdat de tentoonstelling toegankelijk was voor iedereen kwamen veel mensen voor het eerst in aanraking met het oude Egypte.
Een gang in de tombe van Seti I
Carole Raddato from FRANKFURT, Germany, CC BY-SA 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0>, via Wikimedia Commons.
De vondst van de tombes
De ingangen van de tombes in de Vallei der Koningen zijn in het algemeen goed verborgen. Het is dus goed mogelijk dat dit dal nog andere, onontdekte tombes bevat. Eén begraafplaats die veel archeologen graag willen vinden, is die van Ramses VIII (regeerde van ca. 1136 v.Chr. tot 1131 v.Chr.). Hij is een van de geheimzinnigste heersers van het oude Egypte, en er is heel weinig bekend over zijn leven en heerschappij. Zijn graftombe zou wetenschappers hier wellicht veel informatie over kunnen geven. Veel bronnen lijken erop te wijzen dat zijn tombe ook in de Vallei der Koningen zou liggen. Misschien is deze wel zo goed verborgen dat zelfs rovers hem nog niet hebben kunnen vinden, wat archeologen enorm veel zou kunnen vertellen over de gebruiken en cultuur van de oude Egyptenaren.
Bronnen:
Ministry of Tourism and Antiquities (Egypte): Valley of the Kings, Tomb of Tutankhamun, Tomb of Sety I
National Geographic
Madain Project
Sir John Soane’s Museum London
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
