Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden gaf eind 2018 met de tentoonstelling Goden van Egypte een fascinerende inkijk in de religieuze wereld van de oude Egyptenaren. Tijdens de Oudheid had Egypte namelijk een van de meest complexe religies. De Egyptenaren kenden duizenden goden, waarvan de kenmerken en verering sterk per locatie en tijdperk konden verschillen. Daarnaast kon het belang van een bepaalde god toe- of afnemen als het machtscentrum werd verplaatst, aangezien de goden van de nieuwe hoofdstad dan enorm in aanzien stegen. Om toch wat duidelijkheid in die complexiteit te scheppen, zijn hier vijf van de belangrijkste Egyptische goden.

Osiris

Osiris was de god van de dood, wederopstanding en vruchtbaarheid. De Egyptenaren beeldden hem af als een mummie die twee koningsscepters vasthoudt. Oorspronkelijk heerste Osiris als opvolger van de zonnegod over de aarde. Zijn jaloerse broer Seth vermoordde hem echter, waarna de god Anoebis zijn lijk als mummie balsemde. Osiris werd hierdoor de koning van de onderwereld. Egyptenaren lieten zich mummificeren in de overtuiging zo na hun dood eeuwig voor te leven in het rijk van Osiris.

Isis

Hoewel haar exacte oorsprong lastig te bepalen is, staat toch vast dat Isis de belangrijkste godin in het oude Egypte was. De Egyptenaren beschouwden haar als een machtige tovenares, wiens krachten zelfs die van de zonnegod overtroffen. Isis zou zowel mensen als goden beschermen tegen de meest uiteenlopende kwalen en verschrikkingen. Als vrouw van Osiris en moeder van diens zoon Horus, stond ze tevens model voor de traditionele Egyptische waarden voor echtgenoten en moeders.

---

Op de hoogte blijven van de laatste archeologische weetjes? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief of volg ons op Facebook, dan mis je niks!

---

Anoebis

De oude Egyptenaren associeerden Anoebis voornamelijk met begrafenisriten. Hij was namelijk de beschermgod van het graf en de begeleider van de doden naar het hiernamaals. Daarnaast vond Anoebis de balseming van lichamen uit, een techniek die hij voor het eerst op Osiris toepaste. De oude Egyptenaren lieten zich op precies dezelfde manier balsemen, om zo net als hun God na de dood voort te kunnen leven. Anoebis werd gewoonlijk als jakhals afgebeeld, of als een man met een jakhalskop.

Horus

Meer nog dan alle andere goden was Horus met de farao verbonden. Hij was namelijk de heerser over de kosmos, evenals god van het koningschap. Volgens de overlevering werd Horus verwekt nadat zijn vader door Seth was vermoord. Isis zou met haar magische krachten het verval van Osiris’ lichaam hebben tegengehouden, waardoor hij alsnog een kind kon verwekken. Na een lange strijd, wist Horus vervolgens zijn oom Seth te verslaan en nam hij de heerschappij van de aarde over. De farao’s werden beschouwd als sterfelijke incarnaties van Horus, wat hun gezag van een goddelijk tintje voorzag. Bij het bestijgen van de troon koos een farao daarom een ‘Horus-naam’ uit, om zijn bovennatuurlijke gezag te benadrukken.

Re (Ra)

Re was de zonnegod en daarmee een van de belangrijkste goden in de Egyptische mythologie. Volgens de Helipolitaanse scheppingsmythe was Re de scheppergod, die zich van de aarde had teruggetrokken. Als zonnegod voer hij elke dag in zijn boot naar de hemel, waarna hij in het westen stierf. Gedurende de nacht kwam Re weer tot leven in de onderwereld, waarna hij opkwam in het oosten.

---

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

---

BRONNEN:

• Maarten J. Raven en Ben van den Bercken, Goden van Egypte van A tot Seth (Sidestone Press: Leiden, 2018)
• Britannica

AFBEELDINGEN:

• Afbeelding: British Museum [Public domain], via Wikimedia Commons