Een van de onderzochte Avaarse individuen, uit het Déri Museum in Debrecen.
Szilvia Döbröntey-David.
Waar kwamen de Avaren vandaan? Nieuw onderzoek biedt antwoord
De Avaren waren een nomadenvolk dat in de zesde eeuw na Christus Europa binnentrok. Hun rijk (ca. 568 tot ca. 804 na Christus) besloeg op zijn hoogtepunt een aanzienlijk deel van Centraal- en Oost-Europa. Het meeste wat we van de Avaren weten, komt van hun grootste vijand: het Byzantijnse Rijk (395 - 1453). De Byzantijnen zagen deze nomaden als barbaarse vreemdelingen, en waren niet geheel zeker waar de Avaren in zo’n relatief korte tijd vandaan waren gekomen. Ook voor historici was hun exacte herkomst hierdoor niet geheel duidelijk. Wetenschappers van het Max Planck Instituut hebben nu mogelijk het antwoord op deze vraag gevonden, door middel van DNA-onderzoek.
De komst van de Avaren in Europa op de Pannonische Vlakte zal ongetwijfeld een verrassing geweest zijn voor de Byzantijnen. De Avaren waren namelijk een Centraal-Aziatisch nomadenvolk dat op de vlucht was geslagen voor de macht van het Göktürkse Rijk (552-745), een van de grootste (Turkse) wereldrijken uit de geschiedenis.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Europe in 650 n.Chr. Het Avaarse Rijk is aangeduid in het rood, en de Göktürken in het blauw.
Briangotts via Wikimedia Commons.
Voortvluchtige slaven
De Avaren eisten onmiddellijk na hun aankomst een groot deel van de Pannonische vlakte op en verdreven de oorspronkelijke bewoners (de Gepiden, een Oost-Germaans volk) uit het gebied. De Byzantijnen gingen daarop een alliantie aan met het nieuwe Avaarse Rijk, tot grote woede van de Göktürken. Een van de eerste geschreven bronnen over hun aankomst werd in 565 op papier gezet in Constantinopel. Toen schreef historicus Menander de Byzantijn over de komst van Gökturkse diplomaten in Constantinopel. De diplomaten waren niet bepaald positief over de Avaren: de Göktürken noemden hen ‘voortvluchtige slaven’ en beweerden dat het geen ‘echte’ Avaren waren. De echte Avaren woonden volgens hen nog in het oosten, en loyaal waren aan de khan.
De grootste omvang van het Göktürkse Rijk.
Greenvert via Wikimedia Commons.
Het onderzoek
Er is lang gespeculeerd over de precieze herkomst van dit mysterieuze nomadische volk. De Avaren hebben namelijk zelf geen geschreven bronnen achtergelaten over hun herkomst. Een gangbare theorie luidt dat ze een gemengde afkomst hadden, van verschillende Euraziatische nomadenvolken. Om deze theorie te controleren, hebben wetenschappers van het Max Planck Instituut het DNA van 66 verschillende individuen geanalyseerd. Deze menselijke resten waren afkomstig uit de meest aanzienlijke Avaarse graven die tot nu toe gevonden zijn. Mensen van hoge status dus. “Met de genetische testresultaten kunnen we duidelijk zien wanneer de Avaarse migratie plaatsvond”, vertelt Choongwon Jeong, coauteur van het paper dat over het onderzoek verscheen. “Ze hebben meer van 5.000 kilometer afgelegd binnen enkele jaren, en hebben zich na 10 jaar uiteindelijk gevestigd in wat nu Hongarije is. Dit is de snelste lange-afstandsmigratie die ooit is vastgelegd.”
Waar komen ze vandaan?
De herkomst van de 66 onderzochte individuen komt overeen met wat destijds het Khanaat Rouran was (330 – 555), een confederatie van nomadische stammen aan de noordgrens van China. In 555 werd dit Khanaat verslagen door de Göktürken, waarna het gebied werd ingelijfd bij het Göktürkse Rijk. Het lijkt erop dat de Avaren datzelfde jaar uit deze regio wegvluchtten. Vandaar dat de Göktürken deze mensen weggerende slaven noemden, en beweerden dat de ‘echte’ Avaren nog in het oosten woonden.
Rouran in 500 n.Chr.
Gabagool via Wikimedia Commons.
Op basis hiervan concludeerden de wetenschappers dat de komst van de Avaren in Europa waarschijnlijk direct is veroorzaakt door de val van het Khanaat Rouran in 555. Wel lijkt het erop dat de Avaarse elite zich in de loop der eeuwen vermengde met lokale volken. In de zevende eeuw zien we dat voor zo’n 20 tot 30 procent van de voorouders van deze elite van elders dan Rouran afkomstig was. Dit laat zien dat de ze over een divers rijk heersten.
Bronnen: Eurekalert, Science Direct, Wikipedia.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
