Onderzoek naar grafheuvels op de Veluwe suggereert dat er in de prehistorie mogelijk honderdduizend mensen in de regio woonden. Deze bewoners zouden afkomstig zijn uit het huidige Rusland en Oekraïne. Met behulp van de nieuwste technologieën, ontdekte een team archeologen dat er veel meer grafheuvels op de Veluwe liggen dan voorheen werd gedacht.

Onderzoek op de Veluwe

In de Volkskrant vertelt archeoloog Quentin Bourgeois van de Universiteit Leiden hoe hij en zijn team onderzoek doen naar grafheuvels op de Veluwe. Deze graven behoren tot de best bewaarde van de Nederlandse prehistorie en dateren van 2.800 tot 1.000 v.C. Hoewel het bestaan van grafheuvels op de Veluwe al lang bekend was, blijkt hun aantal nu een stuk groter te zijn dan eerder werd aangenomen. Terwijl archeologen voorheen ervan uitgingen dat er tussen de 500 en 700 grafheuvels op de Veluwe lagen, denkt Bourgeois dat er aan het eind van project zeker het dubbele aantal gevonden zal zijn. Deze graven zijn aangelegd door mensen die vanuit de Russische steppen hierheen migreerden.

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

De grafheuvels

Onder elke grafheuvel ligt een persoon begraven. Het lichaam werd samen met giften in een kuil gelegd, waarna deze met verschillende lagen gras- en heidegrond werd afgedekt. Hoewel in de meeste graven inmiddels geen menselijke overblijfselen meer te vinden zijn, troffen Bourgeois en zijn team in een aantal van hen toch botresten aan. Dat dergelijke botresten gevonden zijn is mooi, want sinds een paar jaar kunnen onderzoekers uit zulke botresten DNA halen. Zo weten wetenschappers sinds 2015 dat er vanaf 3000 v.C. een enorme migratie van de Russische steppen naar West-Europa plaatsvond. Vondsten uit de graven helpen ook mee in het identificeren van de resten. Volgens Bourgeois komen de gevonden giften en de manier van begraven overeen met wat bekend is over prehistorisch Rusland en Oekraïne. Zo werden mannen bijvoorbeeld op hun rechterzij begraven, en vrouwen op hun linker. Lang niet iedereen werd trouwens in een grafheuvel begraven. Bourgeois denkt dat er zeker tienduizenden, en mogelijk zelfs honderdduizend mensen op de Veluwe hebben gewoond.

Vrijwilligers speuren mee

Dat er zoveel nieuwe grafheuvels zijn gevonden, is voor een belangrijk deel te danken aan de hulp van vrijwilligers. Voordat zij aan hun speurtocht begonnen, zijn er eerst met een nieuwe techniek beelden vanuit de lucht gemaakt. Bij deze techniek, LiDAR genaamd, gebruiken onderzoekers laserstralen om door vegetatie heen te meten, zodat ze kunnen zien wat er onder de grond ligt. Via het online project Erfgoed Gezocht (opgezet in samenwerking met Erfgoed Gelderland) kunnen vrijwilligers deze beelden afspeuren, op zoek naar grafheuvels. Elk beeld wordt door vijftien vrijwilligers bekeken. Geven meerdere vrijwilligers aan een grafheuvel te spotten? Dan gaan de archeologen zelf een kijkje nemen. Op deze manier kunnen in korte tijd grote stukken grond worden onderzocht, volgens de Universiteit Leiden zijn er sinds mei al ruim 228 duizend beelden bekeken. Benieuwd geworden? Je kan nog steeds meehelpen! Hiervoor kan je je aanmelden via de website van Erfgoed Gezocht. 

Bronnen:

• Volkskrant.nl: Op de Veluwe woonden eens misschien wel honderdduizend Russen en Oekraïners
• RMO.nl: Veluwe: Onderzoek naar grafheuvels uit de prehistorie
• Universiteitleiden.nl: Prehistorische Veluwe dichter bevolkt dan gedacht

Afbeelding:

• Een bos op de Veluwe.  BabyNuke, via Wikimedia Commons

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!